Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Ksenolitlerin, Permiyan sonu yok oluşuna sebep olan volkanik patlama sırasında magmadan gelerek fışkıran akıntı gücüyle yakalanıp yüzeye çıkmış olan litosfer segmentleri olduğu ise oldukça iyi biliniyor.

27 Ağustos 2018`de Nature Geoscience`ta yayımlanan araştırmada, dünya tarihinde gerçekleşmiş olan en büyük kitlesel yok oluş olayının ardındaki yürütücü güç veya güçlerin daha iyi anlaşılması bekleniyor. Araştırmada, analiz edilen jeolojik örnekler ile litosfer katmanının maddesel kompozisyonu belirlenmeye çalışıldı.

Permiyan periyodu sonlandıran bu dev yok oluş olayı orijinal olarak Great Dying (Büyük Ölüm) olarak da anılıyor. 250 milyon yıl önce gerçekleşen Permiyan sonu yok oluşu, bugünkü Sibirya topraklarında oluşan bir volkanik patlama ile başlamış ve tüm canlı hayatın % 90'ını yok etmişti.

Centre for Petrographic and Geochemical Research`den araştırmacı Michael Broadley, Permiyan yok oluşunun ölçeğinin çok büyük olduğunu ve benzer patlamalara oranla çok daha ölümcül olduğunu belirtiyor.

Permiyan sonu yok oluşunda gerçekleşen ve Siberian Flood Basalts (Sibirya Bazalt Tufanı) adı verilen volkanik patlama akıntısının bir milyon yıl kadar sürdüğü biliniyor.  Araştırmayı yürüten jeologlar, Sibirya Bazalt Tufanı'nın gerçekleşmesinden önce Sibirya litosferinde bolca klor, brom ve iyot elementleri bulunuyordu. Bu atom grubunun hepsi de Mendeleyev Cetveli'nde 7A grubuna adını veren halojenlerin üyeleri. Ancak araştırmacıların yaptığı analizlere göre  volkanik patlamanın hemen ardından bu halojenler yok olmuş görünüyor.

Araştırmacılar Sibirya litosferinde saklanmış olan dev halojen rezervuarının, bahsi geçen volkanik patlama sırasındaki saçılmalarda Dünya atmosferine gönderildiğini ve o dönemde ozon tabakasına da oldukça büyük bir zarar vererek akabinde kitlesel yok oluşunun temel sebebini oluşturduğunu ortaya koydu.
Kaynak ve İleri Okuma
  • Geologists uncover new clues about largest mass extinction ever, University of Tennessee at Knoxville, 27 Ağustos 2018"
  • Michael W. Broadley et al, End-Permian extinction amplified by plume-induced release of recycled lithospheric volatiles, Nature Geoscience (2018)
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir