Post Author Avatar
Sevkan Uzel
Yıldız Teknik Üniversitesi - Çevirmen/Editör

MGH Hastanesi (Massachusetts General Hospital) araştırmacıları tarafından yapılan bir çalışmada, anıların kodlandığı beyin yapısında nörogenezin (yeni nöronların üretiminin tetiklenmesinin), Alzheimer hastası farelerde bilişsel işlevleri iyileştirebileceği görüldü. Ekibin incelemesi, bilişsel işlev üzerindeki bu yararlı etkilerin, Alzheimer hastalarının beyninde bulunan iltihaplı ortam tarafından engellenebileceğini, fiziksel egzersizin ise ortamı "temizleyerek" yeni sinir hücrelerinin sağ kalmasını, gelişmesini ve böylece Alzheimer hastası farenin bilişsel işlevlerinin iyileşmesini sağlayabileceğini ortaya koydu.

Yapılan çalışmada, nörogenezi başlatıcı en iyi yollardan birinin egzersiz olduğu ortaya koyuldu. Daha sonra, konuyla ilgili moleküler ve genetik olaylar bularak, egzersizin yararlı etkilerini gen tedavisi ve farmakolojik ajanlarla nasıl taklit edebileceği belirlendi.

Yetişkinlerde nörogenez (embriyonik ve bazı hayvanlarda doğumdan hemen sonraki dönemden daha geç zamanlardaki yeni nöron üretimi) hipokampüste ve striatum adlı başka bir beyin yapısında gerçekleşir. Öğrenme ve bellek için hippokampal nörogenez olmazsa olmazken, sürecin Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıkların varlığı durumundaki hâli iyi anlaşılmamıştı. MGH ekibi, yetişkin hipokampal nörogenez hasarının, farede Alzheimer hastalığının patolojisine ve bilişsel işlevlere nasıl bir katkısı olduğunu incelemek için işe koyuldu. Yetişkin hipokampal nörogenez artırılarak, semptomların azaltılıp azaltılamayacağı araştırıldı.

Yapılan deneyler sonucunda, yetişkin hipokampal nörogenezin model organizmada ya egzersizle ya da nöral progenitör hücrelerin doğumunu yükselten ilaçlar ve gen tedavisi süreciyle tetiklenebileceği görüldü. Nörogenezin farmakolojik ve genetik olarak tetiklendiği hayvanlar üzerinde yapılan davranışsal sınamalar, hayvan açısından bilişsel yararın sınırlı olduğunu gösterdi. Ama nörogenezin egzersizle uyarıldığı hayvanların bilişsel performansının arttığı ve beta-amiloid düzeylerinin azaldığı görüldü.

Araştırmacılar, egzersizle tetiklenen yetişkin hipokampal nörogenez Alzheimer hastası olan farelerde nörogenezi başlatarak bilişsel işlevleri iyileştirirken, aynı sonucu gen terapisi ve ilaçlarla elde etmeyi denediğinde, işe yaramadığını gördü. Bunun nedeni, ilaç ve gen terapisi sonucunda doğan yeni nöronların, Alzheimer patolojisi tarafından ele geçirilmiş beyin bölgelerinde sağ kalmayı başaramamasıydı. Bu sonuçlar birlikte araştırmacılar egzersizle tetiklenen nörogenezin farkının ne olduğunu araştırmaya başladı.

Araştırma ekibi şöyle açıklıyor: "Egzersizin aynı zamanda, nöronların büyümesi ve hayatta kalması için önemli olduğu bilinen BDNF (İng. Brain-Derived Neurotrophic Factor) faktörünün üretimini de başlatıyor olmasının, kilit fark olduğunu bulduk. BDNF, yeni nöronların yaşaması için daha uygun bir ortam yaratıyor. Hem nörogenezi tetikleyen, hem de BDNF üretimini artıran ilaçlar ve gen tedavileri uygulayınca, egzersizin bilişsel işlevler üzerindeki etkilerini taklit etmeyi başardık."

Araştırmaya göre, yeni sinir hücrelerinin doğumunu başlatmanın yeterli olmayıp, onların sağ kalmalarını ve serpilmelerini garantiye almak için doğacakları ortamın da eşzamanlı olarak temizlenmesinin gerekli olduğu söylenebilir. Egzersiz yaparak bu başarılabilir ve araştırmacılar ayrıca bu yararlı bilişsel etkileri, hem nörogenez hem de BDNF üretimi başlatarak, ilaçlar ve gen tedavisiyle taklit edebilen bir yol bulmuş oldu.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir