Post Author Avatar
Dilem Göktaş
Ankara Üniversitesi - Çevirmen
Geçtiğimiz Ocak ayında, California Teknoloji Enstitüsü araştırmacıları Konstantin Batygin ve Michael Brown, dünyanın 10 katı kütleye sahip bir görünmez gezegenin güneş sistemimizin sınırında gizlendiğine dair bulgularını yayınladılar. Bunun üzerine diğer astronomlar hemen Dokuzuncu Gezegen olarak adlandırılan bu gezegenin, güneş sisteminin iç kısımlarından dış uçlarına doğru nasıl göç etmiş olabileceği konusunda bazı önerilerde bulundu. Şimdi ise tam aksi yönde iddia öne süren bir ekip şöyle diyor: Dokuzuncu gezegen yakındaki bir yıldızdan yakalandı.

Bu tamamen uydurma bir fikir değil. "Güneş kabaca 1000, hatta belki 10.000 yıldızı barındıran oldukça büyük bir yıldız kümesinde doğdu," diyor İsveç Lund Gözlemevinden Alexander Mustill. Böyle yoğun bir kümede, Güneş diğer yıldızlarla oldukça yakınlaşmış olmalı. Bu da zaman zaman gezegen alışverişine sebep olmuş olabilir.

Dolayısıyla güneş sistemimizde davetsiz bir misafir barınıyor olabilir. Güneş sistemimizin dış uçlarında gezindiği düşünülen Dokuzuncu Gezegen, yakınlardan geçen bir yıldızdan çalınmış olabilir. “Yabancı bir gezegeni peşine takıp, yörüngeye dahil etmek çok çılgınca olurdu,” diyor Kaliforniya Lick Gözlemevi'nden Greg Laughlin.

İYİ İHTİMAL


Bunun ne kadar çılgınca olduğunu test etmek için Mustill ve arkadaşları güneş sistemimizin, yakınlardan geçiş yapan bir gezegen sistemi ile karşılaşmalarının simülasyonlarını hazırladılar. Eğer böyle bir sistemin içinde geniş yörüngeye sahip bir gezegen varsa, Güneş tarafından yakalanma olasılığının yaklaşık yüzde 50 olduğunu tespit ettiler.

Bu oldukça yüksek bir ihtimal, ama geniş yörüngeli gezegenin en dışta olma olasılığı da hesaba katılınca ihtimal düşüyor. Ayrıca en dışta olması da bir gezegenin yakalanması için yeterli değil. Simülasyonlar sadece tam olarak Dokuzuncu Gezegen gibi bir gezegen için işe yarıyor. Sonuç olarak, Mustill ve meslektaşları Dokuzuncu Gezegen'in bir ötegezegen olma olasılığının yüzde 0,1 ile 2 arasında olduğunu belirtiyorlar.

“Bu olasılıklar düşük görünse de, bunları birbirleriyle mukayese etmek gerek; rakam olarak almak değil. Çünkü herhangi bir sonuç nihayetinde yine düşük bir ihtimal barındıyor,” diyor Mustill. Dokuzuncu gezegenin rastgele varolmasının olasılığı yüzde 0,007'lik bir ihtimal. O nedenle, onun bir ötegezegen olma olasılığının bu ihtimalden 15 ile 300 kat arasında yüksek olması, ötegezegen senaryosu için iyi bir işaret.

ESİR Mİ, SÜRGÜN MÜ?


Dokuzuncu Gezegen'in Güneş’ten kaçmış olması bu durumu açıklamanın bir diğer yolu. Batygin ve Brown önceleri, Güneş sistemi oluşurken öncül diskte oluşmaya başlayan Jüpiter, Satürn, Uranüs gibi gaz devi gezegenlerin çekirdekleri dışında, başka bir gaz devi çekirdeğinin de oluştuğunu düşünmüş. Bu çekirdek belki de güneş sisteminin iç kısımlarından dışarılara fırlatılmış olabilirdi. Böylece başlangıçtaki konumunu değiştirmiş olabileceği üzerinde durdular. Aslında bu senaryo Güneş Sistemi dışında, yıldızından uzak ötegezegen sistemleri için önerilen çok temel bir mekanizmadır ve göç mekanizması olarak adlandırılır.

Akla gelen bir diğer seçenek ise Dokuzuncu Gezegen'in şu an bulunduğu yerde oluşmuş olması. Çoğu kişi güneş sisteminin o uzak köşelerinde gezegen oluşturmaya yetecek malzeme olamayacağını düşünse de, ufak bir gezegenin oluşmasının imkansız olmadığı fikrinde olanlar da var.

Gezegenin nerede ve nasıl oluştuğu konusunda şu anda kesin bir bilgiye sahip olamasak da, en kuvvetli ihtimal sistemin içerilerinde bir yerlerde oluşup, daha sonra dışarıya doğru fırlatılmış olması yönünde. Yine de bu gezegenin başka bir gezegen siteminden fırlatılıp, başıboş kaldıktan sonra bizim sistemimiz tarafından tutulmuş olma ihtimali de bulunuyor.

Güneş sisteminde bilinen en uzak (yörüngeleri Neptün'ü aşan) nesnelerden altı tanesi de gizemli bir şekilde tek bir yöne doğru dizilmiştir. Ayrıca üç boyutlu olarak bakınca, hepsi de güneş sistemi düzleminden neredeyse aynı uzaklıkta eğim yapar. Batygin ve Brown, dünyanın 10 katı kadar kütleye sahip olan ve uzak dış merkezli yörüngesi olan bir gezegenin, bu düzen için karşıt yönde bulunmasına gerek olduğunu gösterdiler. Telif: Caltech/R. Hurt (IPAC);




Kaynak: New Scientist, "Planet Nine might be an exoplanet stolen by the sun"
< https://www.newscientist.com/article/2082970-planet-nine-might-be-an-exoplanet-stolen-by-the-sun/ >

Ayrıntı için: California Teknoloji Enstitüsü, "Caltech Researchers Find Evidence of a Real Ninth Planet"
< http://www.caltech.edu/news/caltech-researchers-find-evidence-real-ninth-planet-49523 >


Yardımcı kaynak: http://ozgur.astrotux.org/tr/blog/#9-gezegen-bulundu-mu-messi-bu-gezegenden-gelmis-olabilir-mi




 
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir