İsviçre’den arkeologlar, ünlü Buz Adam Ötzi’nin ölürken taşıdığı baltaya benzeyen bakır bir kesici alet buldu. Tıpkı Ötzi’nin baltası gibi, bu bakır alet de yüzlerce kilometre uzaklıkta bulunan günümüz İtalya’sının sınırları içerisindeki Tuscany’den gelen bakırdan yapılmıştı. Bu keşif, Avrupa çapındaki Bakır Çağ bağlantılarına ışık tutabilir.

Ötzi’nin ünlü olmasını kötü talihi sağladı. Yaklaşık 5300 yıl önce kafasından bir ok ile vurulan Ötzi, Alp dağlarında bulunan bir dağ geçidi yakınlarında ölüme terkedilmişti. Buz Adam Ötzi, 1991 yılına kadar buradaki bir dağ buzulu içerisinde gömülü kaldı ve nihayetinde İtalya-Avusturya sınırındaki yürüyüşçüler tarafından keşfedildi.

Bilim insanları, dövmelerinden aletlerine, beslenme şeklinden DNA’sına kadar Avrupa'nın bilinen en eski mumyası olan Ötzi’nin hayatının ve ölümünün neredeyse mümkün olan her detayını inceledi. Ötzi'nin taşıdığı aletler arasında neredeyse saf bakırdan yapılmış bir balta da vardı. Saf bakırdan yapılmış olmasının yanında bu baltanın ahşap sapının ve deri kayışlarının da korunmuş olması, baltayı daha da dikkat çekici bir hale getirdi.

PLOS One dergisinde yayımlanan çalışmada Ötzi’nin baltasında kullanılan metalin izini takip eden araştırmacılar, şaşırtıcı bir şekilde, Tuscany cevabına ulaşmıştı. Daha öncelerde, büyük Alp dağlarının metal ticaretini ayıran bir kültürel bariyer olduğu ve bu bölgede yaşayan insanların bakırı yerel kaynaklardan ya da balkanlardan elde ettiği düşünülüyordu.

Yeni yapılan bir çalışmada,  Alplerin kuzey ayağında Ötzi'nin baltasıyla aynı yapıda başka bir bakır alet bulunduğu duyruldu.

Bu alet, Alpler'in çevresindeki göl kıyısı yerleşim yerlerinden birisi olan, göl kıyılarında ve diğer sulak alanlarda inşa edilmiş tarih öncesi ahşap evleriyle ünlü Zug-Riedmatt'da keşfedildi. Araştırmacılara göre, ahşap işçiliği için özellikle uygun olan bu balta genel olarak verimli. Bu balta hem ağaçların kesilmesinde, hem sıradan bir kesici alet gibi görece ince işçiliklerde hem de ölümcül silah olarak kullanılabilir.

Yeni keşfedilen bu kesici aletin tarihi 5.300 ila 5.100 yıl önceye dayanıyor. Ancak, Ötzi’nin baltasındaki gibi bir tahta sapı yok. Boyut olarak Ötzi'nin baltasının yaklaşık yarısı kadar olan bu kesici aletin şekli ise Ötzi’nin baltasını andırıyor. Ayrıca, bıçaktaki kurşun izleri üzerinden yapılan ölçümlerle, bu kesici alette kullanılan bakırın geldiği yer Ötzi’nin baltasındaki bakırın kaynağı olan Tuscany’ye bağlanabildi.

Araştırmacılara göre, ana akım araştırmalarda genel olarak Alplerin kuzeyi ve güneyi arasında bu tarihlerdeki yoğun temas olasılığı göz önüne alınmıyordu. Ancak, Alplerde dolaşan insanlar, avlanma, toplama ve bu bölgedeki doğal kaynakları keşfetme deneyimlerinden dolayı bölge ve bölge koşulları hakkında oldukça derin bilgilere sahipti.

İnsanların Güney Avrupa ile güçlü bağlar kurmaları üzerinden, kuzeyde görülen bazı kaya sanatlarının, çömlekçiliğin, defin törenlerinin ve bazı diğer olayların açıklanması mümkün olabilir.

---

Kaynaklar ve İleri Okuma:

• Artioli G, Angelini I, Kaufmann G, Canovaro C, Dal Sasso G, Villa IM (2017) Long-distance connections in the Copper Age: New evidence from the Alpine Iceman’s copper axe. PLoS ONE 12(7): e0179263. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0179263


• Megan Gannon, Ax Linked to Ötzi the Iceman Found North of the Alps, Live Science, Retrieved from https://www.livescience.com/60614-ax-linked-to-otzi-iceman-found.html


• Baran Bozdağ, Buz Adam Ötzi Öldüğünde Muhtemelen Mide Ağrısı da Çekiyordu, Bilimfili.com, Retrieved from https://bilimfili.com/buz-adam-otzi-olduruldugunde-muhtemelen-mide-agrisi-da-cekiyordu/


• Gürkan Akçay, Buz Adam Ötzi’nin Gardırobunun Kapakları Açıldı, Bilimfili.com, Retrieved from https://bilimfili.com/buz-adam-otzinin-gardirobunun-kapaklari-acildi/

---