Max Planck Enstitüsü Evrimsel Antropoloji birimi tarafından yürütülen araştırmada, uluslararası bir araştırma ekibi, bonobonun genom analizini ve DNA nükleotit dizileme işlemini tamamladı. Bonobolar, şempanzelerle birlikte insanın bilinen yaşayan en yakın akrabalarıdır. Çoğunlukla cana yakın, barışçıl, arkadaş canlısı ve yoğun seksüel davranışlarıyla bilinirler. Genomun tüm nükleotitlerinin dizilenmesi, apelerin arasındaki evrimsel ilişkilerin ve benzer özelilklerin ortaya çıkışının anlaşılması için yeni bakış açıları getirecektir, hiç şüphesiz.

Dizilenen genom, Ulindi adında bir dişi bonobodan sağlanmıştı. Diğer büyük apelerden de - goril, şempanze ve orangutan- sağlanmış olan genom sekanslarına zincirin son halkası olan bonobo genomu da eklenince tüm ape genomlarının nükleotit dizileri elde edilmiş oldu. Buradan yola çıkarak apelerin birbiriyle ve insanlarla ilişkileri de yakın zaman içinde artan araştırmalar ile daha kolay bir şekilde saptanabilecek.



Genom dizilimleri arasında yapılan karşılaştırmalar insanların hem şempanzeler hem de bonobolarla arasındaki genom farkının yaklaşık %1,3 olduğu tespit edildi. Şempanzeler ile bonobolar ise birbirleriyle çok daha yakın akraba; aralarında yalnızca %0,4 genom farkı var.

Orta Afrika'da bonobo ve şempanzelerin yaşadıkları bölgeler de birbirine çok yakın ve sadece Kongo Nehri ile birbirinden ayrılıyor. En genel-geçer hipoteze göre, şempanze ve bonoboların atası olan primatların Kongo Nehri'nin oluşumu ve büyümesi ile birbirinden ayrılarak iki ayrı evrim kolunu oluşturduğu düşünülüyor. Bonobo ve şempanzeler arasındaki ilişkinin incelenmesinde, herhangi bir iki ayrı tür arası üreme (İng. interbreeding) gerçekleşmediği ve net bir tür ayrılığı oluştuğu ortaya çıktı.

Şempanzeler ve bonoboların insanlardan evrimsel uzaklığı neredeyse eşit gibi görülse de, genomun belli bazı bölgelerinin analizi, bonobonun insana şempanzeden daha yakın olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte şempanzelerin daha yakın olduğunu gösterecek genom bölümleri de mevcut. Yani genomumuzun bazı bölümleri bonoboya, bazı bölümleri ise şempanzeye daha yakın bir benzerlik gösteriyor.

Bundan sonra dizayn edilecek çalışmalar ile bu genetik farklılık ve benzerliklerin davranışsal etkilerini ve bağlarını ortaya çıkması bekleniyor.

---

Referans : Kay Prüfer, Kasper Munch, Ines Hellmann, Keiko Akagi, Jason R. Miller, Brian Walenz, Sergey Koren, Granger Sutton, Chinnappa Kodira, Roger Winer, James R. Knight, James C. Mullikin, Stephen J. Meader, Chris P. Ponting, Gerton Lunter, Saneyuki Higashino, Asger Hobolth, Julien Dutheil, Emre Karakoç, Can Alkan, Saba Sajjadian, Claudia Rita Catacchio, Mario Ventura, Tomas Marques-Bonet, Evan E. Eichler, Claudine André, Rebeca Atencia, Lawrence Mugisha, Jörg Junhold, Nick Patterson, Michael Siebauer, Jeffrey M. Good, Anne Fischer, Susan E. Ptak, Michael Lachmann, David E. Symer, Thomas Mailund, Mikkel H. Schierup, Aida M. Andrés, Janet Kelso, Svante Pääbo. The bonobo genome compared with the chimpanzee and human genomes. Nature, 2012; DOI: 10.1038/nature11128

---