İpliksi bakteriler, ozmotik stresin etkisi altında artık bir hücre duvarı olmayan hücreler oluşturur. Hücre duvarı, bakteri için koruma görevi gören bir yapıdır.

4 Aralık'ta (2018) Nature Communications'da yayımlanan bir çalışmada, toprakta bulunan ve antibiyotik üreten ipliksi bir bakteri olan aktinomisetler üzerinde araştırmalar yürütüldü. Bakterilerin, kendilerini stresin çeşitli biçimlerine karşı koruyan ve dolayısıyla da önemli bir yapı olan hücre duvarına sahip oldukları bilinir. Fakat aktinomisetler üzerinde yürütülen çalışmada, araştırma ekibi, çoğu aktinomisetin ozmotik stresin etkisi (örneğin; denizdeki gibi yüksek tuz konsantrasyonu) altında hücre duvarı olmayan hücreler ürettiğini keşfetti.

Mikroskopla yapılan gözlemlerde, bakterilerin bu koşullar altında hücre duvarı olmayan yuvarlak hücreler oluşturduğu görüldü. Hücre duvarı bulunmayan bakterilerin olduğu bir süredir biliniyordu ancak şimdiye kadar sadece yapay koşullar altında, örneğin; antibiyotiğin fazla olduğu ya da hücre duvarının çözülmesini sağlayan enzimlerin bulunduğu laboratuvar koşullarında oluşturulabilmişti. Nature Communications'da yayımlanan bu çalışma, ilk kez, daha doğal koşullar altında bakterilerin hücre duvarı bulunmayan hücreler üretebildiğini gösteriyor.

Biyolojide Yeni Bakış Açıları

Keşif, alanda ciddi bir şaşkınlığa neden oldu. Çünkü çalışma, stres altında mikroorganizmaların esnekliğine ve bulundukları ortama adapte olma yetilerine dair tamamen yeni bir kavrayış sağlıyor. Belki de hücre duvarı olmadan gelişmek, bakteriler açısından stres sürecine direnmek için önemli bir adaptasyondur.

Keşif yalnızca bilim için önemli değil, aynı zamanda da toplum üzerinde önemli sonuçlar oluşturabilir. Aktinomisetler, insanlar için nispeten masum bakterilerdir, fakat diğer birçok bakterinin de hücre duvarı bulunmayan hücreler üretme yetisini kazanma ihtimali bulunuyor. Hastalık yapıcı bakteriler de aynı adaptasyonu bizim içimizde yapıyor olabilir, bu da onların bağışıklık sistemimizden nasıl saklanabildiğini açıklayabilir, çünkü hücre duvarı bağışıklık sistemimiz için önemli bir işarettir.

Öte yandan, hücre duvarının bu kaybı, hücre çeperi oluşumunu engelleyen antibiyotiklerin kullanımıyla daha da teşvik edilebilir. Böyle bir antibiyotik tedavisinden sonra, bakteriler hücre duvarı bulunan hücreleri tekrar oluşturabilir ve yenileyebilir, bu da sizi tekrar hasta edebilir. Araştırma ekibine göre, bu araştırmaların derinleştirilmesi, bilim topluluğu için gelecek yıllarda önemli bir amaç haline gelecek.