Oxford Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı, izopeptit bağları kullanarak, aşı çalışmalarına yeni bir yaklaşım getirdiler.

Pek çok aşı, virüs benzeri partikül içermektedir . VLP’ler sadece virüse benzemektedir, asla virüsün patojenik genetik materyalini taşımazlar ve hastalığa sebep olmazlar. VLP’ler kendiliğinden bir araya gelerek bağ oluşturan, çoklu protein parçacıklarıdır. VLP’ler ile bağışıklık sistemine giren bir patojene karşı aktif bir bağışıklık sağlanabilir ve hastalığa karşı vücutta antikor oluşturulabilir.

Aşılar birçok hastalık için etkili olan medikal aracılardır. Ayrıca yeni tekniklerin geliştirilmesi, olası bir pandemide hızlıca aşı üretilmesine olanak sağlayacaktır. Bunun yanı sıra, hâlihazırda aşı geliştirilemeyen hastalıklara karşı da ciddi yol kat edilmesi sağlanabilir.

Oxford biyokimya bölümünden çalışmada yer alan Karl Brune’e göre; son zamanlarda geliştirilen VLP kaynaklı aşılar çok zaman alıyor ve bazen de tam etkili olmuyor. Çoğunlukla VLP ile patojenin birbirine bağlanmasında sorun yaşanıyor, yanlış yere (katmana) bağlanma sonucunda aşı etkisiz oluyor ve koruyucu bağışıklık sağlanamıyor. Sıtma, HIV ve kanser gibi ciddi hastalıklara karşı aşı çalışmaları bu yüzden başarısızlıkla sonuçlanıyor ve harcanan para miktarının çok fazla oluyor. Bu hastalıklara karşı hazırlanan aşılarda şansı arttırmak için, hem aşı ile virüs/bakteri yapısını daha iyi birleştirmek ve hem de bunu ucuza mal gerekiyor. Araştırmacı ekipten Dr. Darren Leneghan, belki de bu bağlanma yapıları, yeni olabilecek salgınlara karşı hızlı ve etkili aşı üretimleri için de katkı sağlayabileceğini belirtiyor.

Karl Brune ve arkadaşlarının geliştirdiği ‘süper yapıştırıcı’ aşı bağlanmalarında anahtar rolü oynayabilecek bir madde olabilir. Bu yapıştırıcı iki bölüme sahip: SpyCatcher adı verilen büyük bir protein ve SpyTag adı verilen küçük bir protein-her iki kısım da Streptococcus pyogenes isimli bakteriden tasarlandı. İkisi bir araya geldiği zaman kırılmayan bir bağ oluşturuyorlar.

Karl Brune’ göre, SpyCatcher-VLP ile SpyTag-antijen kombinasyonunu sıtma ve bazı kanser ilişkili antijenlere karşı kullanmak mümkün.

---

İlgili Makale: Karl D. Brune, Darren B. Leneghan, Iona J. Brian, Andrew S. Ishizuka, Martin F. Bachmann, Simon J. Draper, Sumi Biswas, Mark Howarth.Plug-and-Display: decoration of Virus-Like Particles via isopeptide bonds for modular immunization. Scientific Reports, 2016; 6: 19234 DOI: 1038/srep19234

---