Boğaziçi Üniversitesi - Çevirmen/Yazar
Akıllı telefonların hem hobi gözlemcileri hem de ciddi gökbilimciler için işlevselliği olduğunu biliyor muydunuz? Bu yazımızda, artık günlük hayatımızın bir parçası olan akıllı telefonların eğer doğru uygulamalarla donatılırsa gözlem zamanlarınızın planlanması, teleskopunuzun ayarlanması, gözlemlerinizin kaydedilmesi gibi birçok konuda nasıl kullanılabileceğinden bahsedeceğiz.
Telefonunuzun astronomi açısından kullanışlılığı, teleskopunuzu veya kameralarınızı toparlayıp evi terk etmeden önce başlar. Akıllı telefonunuz, uygun gözlem alanının yerini bulmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca, ilgili konumun hava durumunu da yola çıkmadan önce kontrol edip ona göre karar verebilirsiniz.
Karanlık bir gözlem alanı ararken, ışık kirliliği haritası kullanabilirsiniz. Dark Site Finder internet sitesi bu iş için uygun olabilir. Google Haritalar altyapısını kullanan bu internet sitesinde renkler ile kodlanmış ışık kirliliği verilerine erişebilirsiniz. Harita üzerindeki beyaz, kırmızı ve turuncu tonlar, ilgili bölgelerin son derece fazla ışık kirliliğine sahip olduğunu gösteriyor. Bu alanlar gökyüzü gözlemine çok daha az uygundur. Harita üzerindeki sarı renk tonları ise ortalama ışık kirliliğini, siyah tonlar da gökyüzü gözlemi için en uygun diyebileceğimiz karanlık alanları gösteriyor.
Gökyüzü gözleminizi planlarken tek dikkat etmeniz gereken şey ışık kirliliği değil. Verimli bir gözlem yapabilmeniz için havanın bulutsuz olması gerekir. Her zaman kullandığınız hava tahmini uygulamaları ile havanın bulutlu veya açık olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Ayrıca sıcaklık değerlerini ve yağmur ihtimalini de yine bu uygulamalar gösterecektir. Ancak gökyüzü gözlemi için başka faktörleri de göz önünde bulundurmanız gerekiyor. Havanın durağanlığı bu faktörlerden birisi. Çünkü eğer hava rüzgarlıysa, yıldızlar titrek parlaklıkta olacaktır ve görünüm bulanıklaşacaktır. Nem, sis, kuruluk ve transparanlık da gözleminizi etkiyecek diğer faktörler olarak sayılabilir.
Hem Android hem de iOS için ücretsiz olan Clear Outside uygulaması ile gözlem koşulları için gerekli bütün bilgileri elde etmeniz mümkün. Uygulama grafik formatında saatlik bulut kaplama değerlerini, görünürlüğü (ör. Gökyüzü şeffaflığı) ve sis, yağmur, rüzgar ve don oluşma ihtimalini gösterebiliyor. Aynı zamanda bu uygulama ile gün batımından sonra gökyüzünün ne zaman tamamen karanlık olacağını, ay ışığının payını, ve hatta Uluslararası Uzay İstasyonunun ne zaman tepenizde olacağını öğrenebilirsiniz.
Android için ücretsiz olan Astronomy Tools Night Sky uygulaması da hava tahmininden çok daha fazlasını yapabiliyor. Detaylı bulut yoğunluğunu gösterirken aynı zamanda şafak ve meteor yağmuru uyarıları gönderiyor, içerisine entegre edilmiş ışık kirliliği haritaları barındırıyor ve ay pozisyonunu tarif ediyor. Gerçek zamanlı hava durumları için de iOS ve Android cihazlarda çalışabilen NOAA Weather Radar uygulaması kullanılabilir. Bu uygulamada da bulut yoğunluğu ve yağış miktarı verilerinin canlandırılmış uydu görüntülerine Dünya’nın birçok bölgesi için ulaşabilirsiniz.
Ekvatoral dayanaklı teleskoplarda, çoğu motorlu GoTo ve izleme sistemlerinde, yataylığın ayarlanması ve Dünya'nın kutup ekseni ile hizalanması gerekir. Bu hizalama ne kadar iyi olursa, GoTo’lar ve takip çok daha isabetli olacaktır. Ayrıca uzun pozlama astrofotoğraflar da çok daha keskin olacaktır. Telefonunuz bu ayarlamalarda da işinize yarayabilir.
Geceleri, kutup yıldızı hizalama için kullanılabilir. Ancak hava kutup yıldızını görebileceğiniz kadar karanlık değilken teleskopunuzu kurmanız gerekiyorsa, pusula uygulamaları size yardımcı olabilir. Bu uygulamalar ile, manyetik kuzey değil, gerçek kuzey üzerine kurulum yapabilirsiniz. İyi pusula uygulamaları ayrıca açısal düzeltmeyi de barındıracaktır.
Teleskop tripodunu düzleştirme işleminde iOS için Bubble Level ve Android için Bubble uygulamasını kullanabilirsiniz. Bu uygulamalar sayesinde tripodunuzu oldukça düzgün bir şekilde kurabilirsiniz. Bu uygulamalar sayesinde teleskopunuzun doğru açıyla kurulumunu da gerçekleştirebilirsiniz. Gerekli talimatları takip ettiğinizde ve telefonunuzun pusulası ile jiroskopunu doğru ayarladığınızda, görece yüksek kesinlikte hesaplamalar yapabilirsiniz. Tabii ki bu ayarlamalar sırasında metal nesnelerin ya da otomobillerin yakınında olmamaya dikkat etmek gerekiyor. Ayrıca, bu uygulamalar yardımıyla hali hazırda doğru kurulduğunu bildiğiniz teleskopların eğim ve pusula değerlerinin ölçümünü gerçekleştirerek o verileri kullanmanız da mümkün.
Son olarak, bilgisayarlı teleskop dayanakları da, yıldızların nerede olduğunu hesaplayabilmek için doğru zaman ve gözlem yeri verilerini bilmelidir. Telefonunuzun GPS algılayıcısı bunları ölçer, ancak verilere erişmenin her zaman kolay bir yolu yoktur. Android için ücretsiz olan Polaris GPS Navigation gibi iyi bir yürüyüş veya navigasyon uygulaması, pusula da dahil olmak üzere ihtiyacınız olan her şeyi sunuyor.
SkySafari 5 ya da Night Sky Tools uygulamaları, gözlem listeleri oluşturmak için ek işlevler içerir. Uygulamayı gözlemlediğiniz tarihe ve saate ayarlayıp, ilgi çekici nesneleri bulmak için arama işlevini kullanabilirsiniz. Alternatif olarak, belirli bir hedefi görmek istediğinizde uygulamadan bu gözlemi gerçekleştirmek için en uygun zamanı öğrenebilirsiniz.
Ayrıca bu uygulamalar içerisinde gözlemlediğiniz gök cisimlerinin kaydını da tutabilirsiniz. Eğer kağıt kalem kullanmayı özellikle tercih edenlerden değilseniz, bu uygulamalar oldukça faydalı olacaktır.
Son olarak, Observer Pro – iOS uygulaması Astronomy Planner, oturumlarınızı planlamanıza, gözlem listeleri hazırlamanıza ve gözlem günlüğü tutmanıza yardımcı olur. Nesnelerin ne zaman görünür olacağını belirlemek için de gözlem sitenizin ufuk profilini bu uygulama ile haritalayabilirsiniz. Bütün bu hizmetlerin bedeli ise yaklaşık 10 dolar.
Teleskop sahipleri, çeşitli mercekler tarafından üretilen büyütme verilerini ve görüş alanlarını bilmenin faydalı olacağını düşünür. İlgili değerleri hesaplamak ve onları bir doküman halinde kaydetmenin yardımı dokunacaktır. Diğer bir seçenek olarak da yalnızca bu iş geliştirilmiş uygulamaları kullanabilirsiniz. iOS için AstroAid uygulaması, önceden yüklenmiş ticari teleskoplar, göz mercekleri ve aksesuarlar arasından seçim yapmanıza izin verir. Daha sonra, bu uygulama ile tüm değerleri hesaplayabilir ve hatta ana derin-gökyüzü nesnelerinin birçoğu için ön izleme oluşturabilirsiniz.
Akıllı telefonların bir diğer faydası da gözlemlediğiniz gök cisimlerinin fotoğraflarını çekebilmenizdir. Bunu başarabilmek için profesyonel fotoğrafçı olmanıza da gerek yok. Telefonunuzu teleskopunuz ile birleştirecek aparatlar sayesinde, oldukça profesyonel fotoğraflar çekebilmeniz mümkün. Doğru odaklamayı saylayacak ücretsiz uygulamalardan da bu konuda yardım alabilirsiniz.
Cep Telefonunuz ile Gözlem Seanslarınızı Planlayın
Telefonunuzun astronomi açısından kullanışlılığı, teleskopunuzu veya kameralarınızı toparlayıp evi terk etmeden önce başlar. Akıllı telefonunuz, uygun gözlem alanının yerini bulmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca, ilgili konumun hava durumunu da yola çıkmadan önce kontrol edip ona göre karar verebilirsiniz.
Karanlık bir gözlem alanı ararken, ışık kirliliği haritası kullanabilirsiniz. Dark Site Finder internet sitesi bu iş için uygun olabilir. Google Haritalar altyapısını kullanan bu internet sitesinde renkler ile kodlanmış ışık kirliliği verilerine erişebilirsiniz. Harita üzerindeki beyaz, kırmızı ve turuncu tonlar, ilgili bölgelerin son derece fazla ışık kirliliğine sahip olduğunu gösteriyor. Bu alanlar gökyüzü gözlemine çok daha az uygundur. Harita üzerindeki sarı renk tonları ise ortalama ışık kirliliğini, siyah tonlar da gökyüzü gözlemi için en uygun diyebileceğimiz karanlık alanları gösteriyor.
Gökyüzü gözleminizi planlarken tek dikkat etmeniz gereken şey ışık kirliliği değil. Verimli bir gözlem yapabilmeniz için havanın bulutsuz olması gerekir. Her zaman kullandığınız hava tahmini uygulamaları ile havanın bulutlu veya açık olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Ayrıca sıcaklık değerlerini ve yağmur ihtimalini de yine bu uygulamalar gösterecektir. Ancak gökyüzü gözlemi için başka faktörleri de göz önünde bulundurmanız gerekiyor. Havanın durağanlığı bu faktörlerden birisi. Çünkü eğer hava rüzgarlıysa, yıldızlar titrek parlaklıkta olacaktır ve görünüm bulanıklaşacaktır. Nem, sis, kuruluk ve transparanlık da gözleminizi etkiyecek diğer faktörler olarak sayılabilir.
Hem Android hem de iOS için ücretsiz olan Clear Outside uygulaması ile gözlem koşulları için gerekli bütün bilgileri elde etmeniz mümkün. Uygulama grafik formatında saatlik bulut kaplama değerlerini, görünürlüğü (ör. Gökyüzü şeffaflığı) ve sis, yağmur, rüzgar ve don oluşma ihtimalini gösterebiliyor. Aynı zamanda bu uygulama ile gün batımından sonra gökyüzünün ne zaman tamamen karanlık olacağını, ay ışığının payını, ve hatta Uluslararası Uzay İstasyonunun ne zaman tepenizde olacağını öğrenebilirsiniz.
Android için ücretsiz olan Astronomy Tools Night Sky uygulaması da hava tahmininden çok daha fazlasını yapabiliyor. Detaylı bulut yoğunluğunu gösterirken aynı zamanda şafak ve meteor yağmuru uyarıları gönderiyor, içerisine entegre edilmiş ışık kirliliği haritaları barındırıyor ve ay pozisyonunu tarif ediyor. Gerçek zamanlı hava durumları için de iOS ve Android cihazlarda çalışabilen NOAA Weather Radar uygulaması kullanılabilir. Bu uygulamada da bulut yoğunluğu ve yağış miktarı verilerinin canlandırılmış uydu görüntülerine Dünya’nın birçok bölgesi için ulaşabilirsiniz.
Teleskopunuzu Hazırlamak için Akıllı Telefonunuzu Kullanın
Ekvatoral dayanaklı teleskoplarda, çoğu motorlu GoTo ve izleme sistemlerinde, yataylığın ayarlanması ve Dünya'nın kutup ekseni ile hizalanması gerekir. Bu hizalama ne kadar iyi olursa, GoTo’lar ve takip çok daha isabetli olacaktır. Ayrıca uzun pozlama astrofotoğraflar da çok daha keskin olacaktır. Telefonunuz bu ayarlamalarda da işinize yarayabilir.
Geceleri, kutup yıldızı hizalama için kullanılabilir. Ancak hava kutup yıldızını görebileceğiniz kadar karanlık değilken teleskopunuzu kurmanız gerekiyorsa, pusula uygulamaları size yardımcı olabilir. Bu uygulamalar ile, manyetik kuzey değil, gerçek kuzey üzerine kurulum yapabilirsiniz. İyi pusula uygulamaları ayrıca açısal düzeltmeyi de barındıracaktır.
Teleskop tripodunu düzleştirme işleminde iOS için Bubble Level ve Android için Bubble uygulamasını kullanabilirsiniz. Bu uygulamalar sayesinde tripodunuzu oldukça düzgün bir şekilde kurabilirsiniz. Bu uygulamalar sayesinde teleskopunuzun doğru açıyla kurulumunu da gerçekleştirebilirsiniz. Gerekli talimatları takip ettiğinizde ve telefonunuzun pusulası ile jiroskopunu doğru ayarladığınızda, görece yüksek kesinlikte hesaplamalar yapabilirsiniz. Tabii ki bu ayarlamalar sırasında metal nesnelerin ya da otomobillerin yakınında olmamaya dikkat etmek gerekiyor. Ayrıca, bu uygulamalar yardımıyla hali hazırda doğru kurulduğunu bildiğiniz teleskopların eğim ve pusula değerlerinin ölçümünü gerçekleştirerek o verileri kullanmanız da mümkün.
Son olarak, bilgisayarlı teleskop dayanakları da, yıldızların nerede olduğunu hesaplayabilmek için doğru zaman ve gözlem yeri verilerini bilmelidir. Telefonunuzun GPS algılayıcısı bunları ölçer, ancak verilere erişmenin her zaman kolay bir yolu yoktur. Android için ücretsiz olan Polaris GPS Navigation gibi iyi bir yürüyüş veya navigasyon uygulaması, pusula da dahil olmak üzere ihtiyacınız olan her şeyi sunuyor.
Gökbilimsel Nesneleri Seçme ve Kaydetme
SkySafari 5 ya da Night Sky Tools uygulamaları, gözlem listeleri oluşturmak için ek işlevler içerir. Uygulamayı gözlemlediğiniz tarihe ve saate ayarlayıp, ilgi çekici nesneleri bulmak için arama işlevini kullanabilirsiniz. Alternatif olarak, belirli bir hedefi görmek istediğinizde uygulamadan bu gözlemi gerçekleştirmek için en uygun zamanı öğrenebilirsiniz.
Ayrıca bu uygulamalar içerisinde gözlemlediğiniz gök cisimlerinin kaydını da tutabilirsiniz. Eğer kağıt kalem kullanmayı özellikle tercih edenlerden değilseniz, bu uygulamalar oldukça faydalı olacaktır.
Son olarak, Observer Pro – iOS uygulaması Astronomy Planner, oturumlarınızı planlamanıza, gözlem listeleri hazırlamanıza ve gözlem günlüğü tutmanıza yardımcı olur. Nesnelerin ne zaman görünür olacağını belirlemek için de gözlem sitenizin ufuk profilini bu uygulama ile haritalayabilirsiniz. Bütün bu hizmetlerin bedeli ise yaklaşık 10 dolar.
Telefonunuz ile Yapabileceklerinizin Dahası
Teleskop sahipleri, çeşitli mercekler tarafından üretilen büyütme verilerini ve görüş alanlarını bilmenin faydalı olacağını düşünür. İlgili değerleri hesaplamak ve onları bir doküman halinde kaydetmenin yardımı dokunacaktır. Diğer bir seçenek olarak da yalnızca bu iş geliştirilmiş uygulamaları kullanabilirsiniz. iOS için AstroAid uygulaması, önceden yüklenmiş ticari teleskoplar, göz mercekleri ve aksesuarlar arasından seçim yapmanıza izin verir. Daha sonra, bu uygulama ile tüm değerleri hesaplayabilir ve hatta ana derin-gökyüzü nesnelerinin birçoğu için ön izleme oluşturabilirsiniz.
Akıllı telefonların bir diğer faydası da gözlemlediğiniz gök cisimlerinin fotoğraflarını çekebilmenizdir. Bunu başarabilmek için profesyonel fotoğrafçı olmanıza da gerek yok. Telefonunuzu teleskopunuz ile birleştirecek aparatlar sayesinde, oldukça profesyonel fotoğraflar çekebilmeniz mümkün. Doğru odaklamayı saylayacak ücretsiz uygulamalardan da bu konuda yardım alabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
- Turn Your Smartphone into an Astronomy Toolbox with Mobile Apps, Space.com Retrieved from " https://www.space.com/37066-smartphone-astronomy-toolbox-mobile-apps.html
Etiket
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol
Yorum Yap (0)
Bunlar da İlginizi Çekebilir
09 Nisan 2015
Dokunmatik Ekranlar Nereye Dokunduğumuzu Nasıl Biliyor?
22 Temmuz 2015
Telefonunuz depresyonda olduğunuzu gerçekten bilebilir mi?
21 Mart 2015
Aşırı Aydınlatma Bizi Hasta mı Ediyor?