Endişeli, stresli ya da çok heyecanlı olduğunuzda, uykusuz geceleri deneyimlemiş olmalısınız. Her ne kadar beyinde altta yatan mekanizmaları tam olarak çözülememiş olsa da; bu duyguların uyanıklık halini etkilediği, hatta insomniaya bile sebep olabildiği biliniyor.

22 Haziran  2017 tarihinde Journal of Neuroscience'da yayımlanan bir araştırmada, bilim insanları, duygular ve uyku arasındaki bağlantılarda önemli rollere sahip nöronları belirlemeyi başardı.

Avcılarla karşılaşmak, yeni bir çevreye uyum sağlamak veya ödül beklemek... Bu stresli ya da duygusal-sıçramalı durumlar, hayvanların otonomik ve endokrin fonksiyonlarının düzenlenmesini, psikolojik hallerinin değiştirilerek "alarm" halde olmalarını gerektirir.

"Stria terminalis"in yatak çekirdeği (BNST), beyinde korku, endişe ve stres tepkisinde kilit role sahip olan amigdalanın bir bölümüdür. Stria terminalisin yatak çekirdeği (BNST), otonom sinir sisteminin röle çekirdeğini, hipotalamik bölgeleri ve amigdalanın merkezi çekirdeği gibi çeşitli beyin bölgelerine izdüşümler aracılığıyla; endişe ve korku gibi davranışsal ifade ile birlikte, duygusal-sıçramalı uyaranlara yanıt olarak endokrin ve otonomik reaksiyonları kontrol eder.

Araştırma makalesinde, farelerde hızlı olmayan göz hareketi (NREM) uykusu sırasında, BNST'de GABAerjik nöronların akut optogenetik uyarımının,  oreksinler (uyanık kalmak için son derece önemli nöropeptitler) olmadan uyanıklık durumuna ani geçişle sonuçlandığı belirtiliyor. Öte yandan, REM uykusu sırasında ise aynı nöronların uyarımının, uyku hali ya da uyanıklık hali üzerinde herhangi bir etki oluşturmadığına değiniliyor.

BNST'de bulunan GABAerjik nöronların uzun süreli uyarımı daha uzun bir uyanıklık halini ortaya çıkardığı ve bu hal ikili bir oreksin reseptörü engelleyicisi olan DORA 22 kullanılarak ortadan kaldırılmıştı, bu da oreksinlerin süreçte rol aldığı anlamına geliyor.

Araştırma, BNST'deki GABAerjik sistemin, uyku ve uyanıklık kontrolünü özellikle de hayvanların davranışsal durumlarını NREM uykudan uyanık duruma getirme rolünü ortaya koyuyor. Ayrıca insomnianın patofizyolojisine dair önemli kavrayışlar sağlayan çalışma, uyanıklık halinde oreksinin rolüne dair kavrayışı da geliştiriyor.