İçerisine tuz eklemenin, suyun daha hızlı kaynamasını sağlayacağı efsanesini mutlaka duymuşsunuz. Acaba bu efsanenin gerçeklik payı var mı?

Sorunun cevabı aslında hem evet hem de hayır.

Eğer 1 litre suyun içerisine yaklaşık 1 çay kaşığı tuz eklerseniz, yani yaklaşık 3 gram tuz eklerseniz, hızlı kaynama durumunu gözlemlemeniz oldukça zordur. Çünkü 1 litre suyun içerisine eklediğiniz 3 gram tuzun kaynama süresine etkisi kabaca yalnızca birkaç saniye olacaktır.

Suyun kaynaması için, bir miktar enerji kazanması gerekir. Daha teknik konuşacak olursak, 1 gram suyun sıcaklığını 1 santigrat derece artırmanız için, 1 kalori enerjiye ihtiyacınız var. Ayrıca suyun kaynaması için de, suyun buhar basıncının atmosferin basıncına eşit olması gerekir. Suyun daha yüksek rakımlarda daha düşük sıcaklıkta kaynamasının sebebi de budur. Çünkü ne kadar yükseğe çıkarsanız, atmosfer basıncı bir o kadar azalır.

Biz bu olayı deniz seviyesinde ele alalım. Suyun içerisine tuz eklediğiniz zaman, su moleküllerinin kap içerisinden çıkması ve gaz fazına geçmesi daha da zorlaşır. Başka bir deyişle, suyun içerisine tuz eklediğiniz zaman, suyun kaynama noktasını yükseltmiş olursunuz. Yani deniz seviyesinde 100 santigrat derece kaynayan su, tuz eklendiği zaman 100 santigrat dereceden fazla sıcaklıklarda kaynar.

Normalde suyun kaynama noktasını yükseltmiş olmamızın, suyun daha geç kaynamasını sağlayacağını düşünmüş olabilirsiniz. Fakat burada ısı sığası faktörünü de hesaba katmak gerekiyor.

Yazının ilk kısımlarında, 1 gram suyun sıcaklığını 1 santigrat derece yükseltmemiz için gereken enerjiden bahsetmiştik. Eğer suya tuz eklerseniz, tuzlu suyun 1 gramını 1 santigrat derece yükseltmeniz için gereken enerji miktarınız azalır. Yani tatlı suyun ısı sığası, tuzlu suyun ısı sığasından yüksektir.

Isı sığası farkından dolayı tuzlu suyun sıcaklığı tatlı suya kıyasla daha hızlı yükselir. Fakat hala önümüzde tuzlu suyun daha yüksek olan kaynama noktası gerçeği var. Ayrıca suya tuz eklediğiniz zaman aynı hacimli suya kıyasla kütlesi daha fazla olacaktır. Yani henüz bu bilgiler, tuzlu suyun daha hızlı kaynayacağını göstermez.

Buradaki hikaye, eğer aynı hacimlerde su ve tuzlu suyu karşılaştırmazsanız değişiyor. Şimdi iki farklı kap hayal edin. Bu kaplardan birisine A kabı, diğerine B kabı diyelim. A kabını 100 gram su ile, B kabını ise 80 gram su 20 gram tuz ile doldurun.

A kabındaki 100 gram suyun ısı sığası daha yüksektir ve kaynamak için yüksek miktarda enerjiye ihtiyaç duyar. B kabında ise 80 gram su içerisinde çözdüğünüz 20 gram tuz sayesinde, aynı ağırlıkta fakat ısı sığası saf suyunkine kıyasla daha düşük bir çözelti elde etmiş olursunuz. Bu çözeltiyi daha az enerji ile kaynatabilirsiniz.

B kabında yalnızca 80 gram su var. Yani A kabındaki ısıtılması gereken sudan daha az. %20 tuzlu su, saf suya kıyasla yaklaşık olarak %20 daha kısa sürede ısınacaktır ve kaynama noktasına ulaşma yarışını kazanacaktır.

Fakat içerisinde %20 tuz içeren tuzlu su çözeltisinin oldukça tuzlu olduğunu söylemek mümkün. Bu rakamın daha iyi anlaşılması için deniz suyu ile kıyaslayabiliriz. Deniz suyunun tuz oranı yaklaşık olarak %3.5’dir. İnsanların büyük bir çoğunluğu da  bu kadar tuzlu su içerisinde yemek pişirmeyi tercih etmez.

Sonuç olarak tuzlu suyun daha hızlı kaynaması olayını tecrübe etmek istiyorsanız, suyun içerisine bolca tuz atmanız gerekecek.

---

Kaynaklar ve İleri Okuma:

• Water-Thermal Properties, Engineering Tool Box, Retrieved from http://www.engineeringtoolbox.com/water-thermal-properties-d_162.html


• Does water boil faster if you put salt in the water?, Southwest Research Institute, Retrieved from http://www.swri.org/10light/water.htm


• Specific Heat Capacity Definition, About.com, Retrieved from http://chemistry.about.com/od/chemistryglossary/g/Specific-Heat-Capacity-Definition.htm


• Heat Capacity Definition, About.com, Retrieved from http://chemistry.about.com/od/chemistryglossary/g/Heat-Capacity-Definition.htm


• Boiling Point Elevation, About.com, Retrieved from http://chemistry.about.com/od/solutionsmixtures/a/boilingpointele.-NxZ.htm


• Why Do You Add Salt to Boiling Water?, Retrieved from http://chemistry.about.com/od/foodcookingchemistry/fl/Why-Does-Adding-Salt-Increase-the-Boiling-Point-of-Water.htm

---