Standart Sonuç 4 Kat Duyarlı Ölçümlerde de Korundu

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) bulunan ve antimadde araştırmalarının yapıldığı Antiproton Yavaşlatıcısı’nda yürütülen Baryon-Antibaryon Simetri Deneyi (BASE) kapsamında elde edilen, proton ve antimaddesi olan antiproton arasındaki elektriksel yük/kütle oranı karşılaştırmasının bugüne kadarki en hassas sonuçları yayınlandı.

Parçacıkları ve birbirleriyle olan etkileşimlerini hâlihazırda en iyi şekilde tarif eden Standart Model, kendisinin ötesine geçecek bir Yeni Fizik arayışına da ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Madde parçacıklarının, temel özellikler açısından kendi antimadde parçacıkları ile karşılaştırılmaları da bu çerçevede süregelen çalışmalardan biridir. Bozunma (İng. decay) bakımından anti eşlerin birbirlerinden farklılık gösterdikleri bilinse de (ki bu durum “yük/parite simetrisinin ihlali” olarak tanımlanıyor), yük/kütle oranlarının mutlak değerlerinin eşit olması gerekliliği Standart Model’in temel varsayımlarından biri.

Proton ve antiproton düşünüldüğünde, bu oranda bir eşitsizlik tespit edilmesi durumunda, uzayzaman ve kuantum mekaniğinin de temel yasalarından biri olan yük-parite-zaman tersinirliği simetrisi (İng. CPT symmetry) bozulacağından, sadece Standart Model için değil, parçacık fiziğinin temel dayanakları olan teoriler açısından da zor günlerin başlaması kaçınılmaz olur.

BASE deneyinin gerçekleştirildiği Antiproton Yavaşlatıcısı’nın bileşenlerinden biri. (Telif:CERN- Fabienne Marcastel) BASE deneyinin gerçekleştirildiği Antiproton Yavaşlatıcısı’nın bileşenlerinden biri. (Telif:CERN- Fabienne Marcastel)

Parçacıkların elektriksel yük/kütle oranı, manyetik bir alanda parçacığın yapmış olduğu salınımın gözlemlenmesi yoluyla ölçülebiliyor. CERN'de 35 gün süresince yapılan 13.000 ölçümden elde edilen sonuçlara göre, protonun yük/kütle oranı ile antiprotonun yük/kütle oranının trilyonda 69'luk hassasiyet ile eşit olduğu tespit edildi. Daha öncekilerden 4 kat daha duyarlı olan bu ölçümler sonucunda da simetrisini koruyabilen yük-parite-zaman tersinirliği, parçacık teorisinin sağlam temeller üzerinde olduğunu göstermesinin ötesinde, atomaltı seviyelerdeki ölçüm hassasiyeti bakımından da CERN’de ulaşılan noktayı gözler önüne seriyor.

Kaynak: CERN, "BASE compares protons to antiprotons with high precision"
<http://home.web.cern.ch/about/updates/2015/08/base-compares-protons-antiprotons-high-precision>

İleri Okuma: Nature524, 196–199 (13 August 2015) doi:10.1038/nature14861

Kaynak ve İleri Okuma

Etiket

parçacık fiziği

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol