Bir erkeğin sakal bırakmasını evrimsel açıdan değerlendirdiğimizde bir amacı olabilir mi? Çocuklar, kadınlar ve bütün bir erkek nüfus sakalsız erkeklerle de çok rahat hayatına devam edebilir. Fakat günümüz dünyasında televizyonda ve sokakta farklı tarz ve uzunluklarda sakalı olan erkeklere rastlamamanızın imkanı yoktur. Peki sakalı gerçekten bu kadar önemli yapan nedir? Çoğu insan sakal bırakmanın sebebinin karşı cinsi etkilemek olduğunu düşünür, fakat gerçekten de amaç bu mu?

Erkeklerin sakal yapısını düşündüğünüzde, sakal bırakmanın amacının karşı cinsi etkilemek olduğu algısının oluşması oldukça normaldir. Fakat sakallar ve ses tonları üzerine yapılan yeni bir araştırmaya göre, sebep ilk akla gelenden biraz daha farklı. Yapılan araştırmanın önermesine göre, erkeklerin sakallarının evrimleşmesinin sebeplerinden birisi de erkekler arasındaki bir statü göstergesi olabilir.

Primatlar içerisinde erkek ve kadınları kıyasladığımızda birbirlerinden oldukça farklı görünürler, bu farklılıklardan birisi de erkeklerin sakalıdır. Ayrıca erkekler ve kadınlar arasındaki farklılıklar genellikle çiftleşme ihtimalini artıran tercih edilme özelliklerinin gelişme süreci olarak özetlenebilecek cinsel seçilim üzerinden değerlendirilir.

Fakat ilginç bir şekilde, kadınlar sakallarla çok da ilgilenmiyor gibi görünüyorlar. Bazı araştırmalarda bazı sakal modellerinin (özellikle kirli sakalın) kadınlara çekici geldiğinin bulgularına ulaşılsa da, kadınların daha çok temiz traş olmuş erkekleri çekici bulduğunu gösteren araştırmalar da mevcut. Bu konu üzerine tutarlı delillere henüz sahip olmadığımızdan, sakalın kadınları etkilemek için evrimleştiği sonucuna doğrudan varamıyoruz.

Yapılan yeni bir araştırmada, bilim insanları cevabın ikinci tip cinsel seçilimde olabileceğinin üzerinde duruyorlar. Çünkü üreyebilme yeteneği her zaman çekici olmak için yeterli değil. Erkek aynı zamanda çiftleşme fırsatlarını değerlendirebilmek için kendi cinsiyle de rekabet etmek zorunda. Yani bir ortamda en arkada utangaç utangaç oturan bir erkek, atılgan ve kadınlarla çok diyaloğa giren rakiplerinden, çiftleşme fırsatı yaratmak açısından, bir adım geridedir. Araştırmada da, sakalın erkekler arasında bir rekabet aracı olduğunun delillerine ulaşıldığı öne sürülüyor.

Bir erkeğin bütün suratının sakalla dolmasının, testosteron seviyesiyle doğrudan bağlantısı yoktur. Bunun yanı sıra, daha önce yapılan araştırmalarda; kadınların ve erkeklerin sakallı erkekleri sakalsız erkeklere göre daha yaşlı, güçlü ve agresif algıladıklarının bulgularına ulaşılmıştı. Yani sakallı erkekler kendi rakiplerinin gözünü korkutup daha dominant olarak, karşı cinsle çiftleşme ihtimalini artırıyor olabilirler.

Araştırmanın önermesi modern zamanla ve insanlık tarihiyle de doğrulanabiliyor. Baskınlık ya da üstünlük çiftleşme fırsatı yaratmanın aslında kısa yolu diyebiliriz: Örneğin genetik deliller gösteriyor ki; günümüzde Asya’da erkek nüfusun %8’i Cengiz Kaan ve ailesinin soyundan geliyor. Yine, 1842 ve 1971 yılları arasındaki İngiltere’de sakal modasının değerlendirildiği bir araştırmanın sonuçlarına göre; erkek nüfusun kadın nüfustan daha fazla olduğu bu dönemlerde sakallı ve bıyıklı erkeklerin çok daha fazla tercih sebebiydi.

Yapılan Deney

Yapılan araştırmada bilim insanları yalnızca sakalın değil, ses tonunun da önemi üzerine bulgular elde edebilmek için bir grup erkek ve kadının çekicilik ve baskınlık açısından 6 erkeği videolarını izleyerek değerlendirmelerini istediler. Fakat bu 6 erkeğin her birinin videoları farklı ses tonları ve sakal uzunlukları ile kaydedildi. Daha sonra bir bilgisayar yazılımı kullanan araştırmacılar her bir erkek için dört farklı versiyon video hazırladılar. Bu videolarda erkeklerin farklı sakal uzunlukları ve ses tonlarında görüntüleri vardı.

Daha önceki yapılan çalışmaların sonuçlarına benzer bir şekilde, yapılan bu çalışmada katılımcılar ortalama ses tonundan biraz daha kalın ses tonuna sahip erkekleri en çekici olarak değerlendirdiler. Sesleri çok kalın ya da çok ince olan erkekler ise pek de popüler değildi. Fakat ses kalınlaştıkça erkeğin daha baskın görüldüğünün bulgularına ulaşıldı. Ayrıca araştırmada sakal ile çekicilik oranı arasında çok tutarlı bir bağlantı tespit edilemedi. Fakat sakallı erkeklerin sakalsız erkeklere göre daha baskın olduğu sonucuna ulaşıldı.

Tabii ki bu araştırmanın çoğunlukla batı kültüründe yetişmiş insanlar üzerinde yapıldı. Ortalama vücut yapısı, sakal gelişimi gibi birçok parametre sonuçların diğer kültürlerde farklı çıkmasını sağlayabilir.
Fakat yine de yapılan bu araştırma, insan evriminin işleyişi hakkında farklı bakış açıları edinmemiz açısından oldukça önemli.