Liverpool Üniversitesi’nden araştırmacılar, uzay çöplerinin birikmesini analiz etmek, temizleme çabalarını ve büyümesini sınırlandırmak için hafifleme ölçümlerini değerlendirmek amacıyla oyun teorisini kullandılar.

Uzay çöpleri hareket yeteneği olmayan, özellikle alçak dünya yörüngesinde uzay mekikleri için çarpışma riski çıkaran, insan yapımı nesnelerdir. 10 cm çapındaki bir uzay çöpüyle çarpışma, uzay mekiğinin parçalanmasına, sonrasında daha çok çöp çıkmasına ve böylelikle çarpışma riskinin daha da artmasına neden olur.

Uzay çöplerindeki artış, en sonunda Kessler sendromu olarak bilinen, felaketle sonuçlanan çarpışmaların ardı ardına meydana gelmesine neden olabilir. Mevcut durumda, Dünya’nın yörüngesinde 5-10 cm’den büyük 23.000’den fazla nesne bulunuyor.

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) desteğiyle, Üniversite Bilgisayar Bilimcileri, uzay çöpünün büyümesi ve temizlenmesi üzerine teorik modeller geliştirecekler, ayrıca büyümesini sınırlandırmak için farklı politikaları ve eylemleri değerlendirecekler.

Oyun Teorisi

Oyun teorisi, mantıklı birimler arasındaki etkileşmeleri, birden fazla strateji ve tercihler arasından seçim yapılabilen, iki veya daha fazla oyuncusu bulunan oyunlar olarak modeller. Birimlerin kendi kararlarını ve diğerlerinin kararlarını hesaba katmalarını gerektiren, etkileşimli mantıklı karar verme bir matematiksel çalışmadır.

Seçimler, olası kararların sonuçlarıyla ilişkili olarak sabit tercihlerle belirlenir ve diğer bir deyişle birimler stratejik hareket eder, diğerlerinin kararları ile kendi seçimleri arasındaki ilişkiyi de göz önünde bulundururlar. Farklı ekonomik durumlar, oyundaki oyuncular için farklı mantıksal stratejilere neden olur.

Dinamik Oyun

Projeye önderlik eden Profesör Karl Tuyls; “Çöp birikmesini ve uzay ajanslarının ve hükümetlerin aktif temizlik çalışmalarını dinamik bir oyun olarak modellemek için, herkesin ortak hareket ettiği veya kendi başlarına hareket ettiğini varsayarak en uygun davranışı belirlemek amacıyla, oyun teorisi tekniklerini kullanacağız ve umuyoruz ki bu toplulukların davranışını arzu edilir bir sonuca yönlendirecek bir mekanizma önereceğiz.” diye anlatıyor.

“Uzay çöpü birikmesi, sadece hükümetleri, uzay ajanslarını ve endüstriyi değil potansiyel olarak hepimizi etkileyecek kritik bir sorun haline geldi. Umuyoruz ki bu çalışma, uzay çöpü problemi ve ekonomik dallanmaları üzerine derin bir anlayış kazandıracak ve ayrıca karmaşık gerçek hayat problemlerini çözmek için oyun teorisi çözüm stratejilerinin kullanımına dair bir fikir verecek.” diye ekliyor.
ESA, uzay çöpünü yörüngeden kaldırmak ve temizlemek için, görev üzerinde yatırım yapıyor. Mevcut çöpleri temizlemek, yüksek derecede maliyetli olmasının yanında, bir takım karmaşık teknik problemleri de beraberinde getiriyor.

 

---

Kaynak: Phys.org "Game theory experts to analyse space debris removal" <http://phys.org/news/2015-10-game-theory-experts-analyse-space.html>

---