Günümüzde yaşayan kozalaklıların (ve az sayıda birkaç başka ağaç türünün) uçuşan helikopterimsi tohumlarının devinimi son derece verimlidir. Böyle bir tohum anatomisinin ağaca nasıl yarar sağladığını görmek kolaydır. Dimdik yere çakılıp, annesinin gölgesinde hayatta kalma mücadelesi vermek yerine, kanatlı tohumlar çoğu zaman esintiyle uzak diyarlara taşınır. Böylesi bir dağılım mekanizması o kadar etkilidir ki, farklı ağaç soyları yakınsak evrimle aynı asimetrik kanat biçimine sahip tohumlar geliştirmiştir.
Bu tohum dağılım türünün en önemli yanı, tohumun havadaki hareketinde yatar. Uçuşma hareketi, tohumun kozalağından uzaklaşırken havada kalmasını sağlar. Bu biçime ulaşana kadar kullanılan herhangi bir ara formun başarısızlığa mahkum olacağı düşünülebilir ama durum öyle değil. Texas'ta keşfedilen 270 milyon yıllık zengin fosil topluluğu, kozalaklılardan en az bir soyun, tohum dağıtmak için bu harika uyumlanmada nasıl karar kıldığına ışık tutuyor.
Bilimsel adı Manifera talaris olan antik bir kozalaklı türü, tek çeşit kanatlı tohum üretmek yerine, farklı farklı biçimlere sahip tohumlar üretiyordu. Permiyan dönemin başlarında yaşayan M. talaris'in tohumlarından bazıları simetrik, bazıları asimetrik çift kanatlı ve bazıları da bugün karşılaştıklarımıza benzer şekilde tek kanatlıydı. O zamanlarda, kozalaklılar için tohum dağıtımı yapabilecek pek fazla hayvan yoktu henüz. Dolayısıyla bu erken dönem ağaçları için rüzgardan yararlanmak çok önemliydi. O zamanlar Texas ekvatora komşuydu ve Kuzey Amerika kıtası, devasa Pangea kıtasının bir parçasıydı.
Dinozorların evriminden 40 milyon yıl öncesinden kalma Texas fosilleri, kanatlı tohumların evrimine ilişkin benzersiz bir bakış sunmakla birlikte, her bir tohum çeşitinin nasıl bir performans gösterdiğini sadece bakarak anlayamayız. Bu nedenle, Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kampüsü'nden paleobotanikçi Dr. Cindy Looy ve çalışma arkadaşları, fosillerde görülen her tohum çeşitinin işlevsel birer kağıt modelini yapıp, uçuşma performanslarını sınadı.
Elde ettikleri bulgulara göre, simetrik ve asimetrik çift kanatlı tohumlar uçuşmakta başarılı değildi; uzaklaşacak zaman bulamadan, sallantılı bir şekilde yere iniyorlardı. Tek kanatlı asimetrik tohumlar ise başka herhangi bir çeşitteki kardeşlerinden yaklaşık iki kat daha uzun süre havada kalıyor, uçuşarak uzaklara konabiliyordu. Eski kozalaklıların aynı anda ürettiği farklı kanatlı tohum biçimlerinden, tek kanatlı tohumlardan büyüyen ağaçların nesilden nesile sayıca artmayı sürdürmeleri sonucunda, günümüzde baskın tohum kanadı biçiminin, asimetrik tek kanat hâline geldiği sonucu çıkarılabilir.
- The Evolution of a Helicopter http://www.indefenseofplants.com/blog/2015/7/23/the-evolution-of-a-helicopter
- When conifers took flight: a biomechanical evaluation of an imperfect evolutionary takeoff https://www.cambridge.org/core/journals/paleobiology/article/when-conifers-took-flight-a-biomechanical-evaluation-of-an-imperfect-evolutionary-takeoff/DCFC77CAEEB7ABEF57342DFA89B6DA8D
- Conifers’ helicoptering seeds are result of long evolutionary experiment"; https://news.berkeley.edu/2015/03/17/conifers-helicoptering-seeds-are-result-of-long-evolutionary-experiment
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol