

Yıldız Teknik Üniversitesi - Çevirmen/Editör

Illinois Üniversitesi ve Iowa Üniversitesi araştırmacıları tarafından yapılan bir çalışmada, mantar enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılmakta olan onaylanmış bir ilacın, moleküler ölçekte bir protez gibi davranarak, kistik fibroz hastalarının akciğerlerinde eksik olan bir protein kanalının görevini de yerine getirebileceği keşfedildi. Çalışmanın ayrıntıları Nature dergisinde yayımlandı.
Kistik fibroz, hastaları akciğer enfeksiyonlarına karşı savunmasız kılan, ömür boyu süren bir hastalıktır. Hepsi için olmasa da bazı hastalar için tıbbi tedavi vardı ama hastalığın tamamen iyileştirilmesi mümkün olmamıştı. Yeni ilaç, insan ve domuz hastalardan alınan akciğer dokularındaki enfeksiyon savaşçısı özellikleri onardı. Protein yoksunluğuna neden olan genetik mutasyondan bağımsız olarak, tüm kistik fibroz çeşitlerine hitap etme potansiyeli taşıyan ilk tedavi olduğu düşünülüyor.
Çalışmaya önderlik eden Dr. Martin D. Burke, akciğerlerde henüz etkili olmayan gen tedavisini denemek veya proteini düzeltmeye çalışmak yerine, farklı bir yaklaşımda bulunduklarını belirtiyor. Eksik proteinin kanal işlevini gerçekleştirebilen küçük bir molekülü vekil oolarak kullandıklarını ve buna "moleküler protez" adını verdiklerini ekliyor.

Sağlıklı akciğerlerde, hava kanallarının yüzeyinde enfeksiyona karşı koruma sağlayan bir sıvı katmanı bulunur. Akciğer kaplamasındaki hücreler, sıvının içine bikarbonat (mutfaklardaki kabartma tozu) salgılayarak, onu işgalci bakterilerin hoşlanmayacakları hâle getirir. Kistik fibroz hastalarında ise bikarbonatı yüzeye çıkaran hücre zarı proteini (CFTR) kusurlu ya da eksiktir. Ekipten Dr. Michael J. Welsh, CFTR kanal işlevinin olmayışının, hava kanalı yüzeyindeki sıvıyı daha asidik yaptığını ve tuz salgılanmasını baltaladığını belirtiyor. Bu kusurlar da iki önemli akciğer savunmasını sakatlıyor: Hava kanalı sıvısının antibiyotik etkinliği ve mukusun temizlenmesi. Sonuç olarak insanlar enfeksiyona açık hâle geliyor.
Mantar enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılan amphotericin adlı ilacın kanal oluşturucu özelliklerini uzun süredir incelemekte olan ekip, yeni çalışmalarında bunu kistik fibroz tedavisi açısından araştırdı. İlacın akciğer dokusunun yüzey zarında kanallar oluşturabildiğini gören ekip, kanalların bikarbonat salarak hava kanlları sıvısının pH değerini normale çektiğini belirtiyor. İlaç, CFTR proteinini kusursuz bir şekilde taklit etmiyor ama bir bikarbonat kanalı görevi görerek, hava kanallarının yüzey sıvısının savunma mekanizmasını onarabiliyor.
Kistik fibroz, hastaları akciğer enfeksiyonlarına karşı savunmasız kılan, ömür boyu süren bir hastalıktır. Hepsi için olmasa da bazı hastalar için tıbbi tedavi vardı ama hastalığın tamamen iyileştirilmesi mümkün olmamıştı. Yeni ilaç, insan ve domuz hastalardan alınan akciğer dokularındaki enfeksiyon savaşçısı özellikleri onardı. Protein yoksunluğuna neden olan genetik mutasyondan bağımsız olarak, tüm kistik fibroz çeşitlerine hitap etme potansiyeli taşıyan ilk tedavi olduğu düşünülüyor.
Çalışmaya önderlik eden Dr. Martin D. Burke, akciğerlerde henüz etkili olmayan gen tedavisini denemek veya proteini düzeltmeye çalışmak yerine, farklı bir yaklaşımda bulunduklarını belirtiyor. Eksik proteinin kanal işlevini gerçekleştirebilen küçük bir molekülü vekil oolarak kullandıklarını ve buna "moleküler protez" adını verdiklerini ekliyor.

Sağlıklı akciğerlerde, hava kanallarının yüzeyinde enfeksiyona karşı koruma sağlayan bir sıvı katmanı bulunur. Akciğer kaplamasındaki hücreler, sıvının içine bikarbonat (mutfaklardaki kabartma tozu) salgılayarak, onu işgalci bakterilerin hoşlanmayacakları hâle getirir. Kistik fibroz hastalarında ise bikarbonatı yüzeye çıkaran hücre zarı proteini (CFTR) kusurlu ya da eksiktir. Ekipten Dr. Michael J. Welsh, CFTR kanal işlevinin olmayışının, hava kanalı yüzeyindeki sıvıyı daha asidik yaptığını ve tuz salgılanmasını baltaladığını belirtiyor. Bu kusurlar da iki önemli akciğer savunmasını sakatlıyor: Hava kanalı sıvısının antibiyotik etkinliği ve mukusun temizlenmesi. Sonuç olarak insanlar enfeksiyona açık hâle geliyor.
Mantar enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılan amphotericin adlı ilacın kanal oluşturucu özelliklerini uzun süredir incelemekte olan ekip, yeni çalışmalarında bunu kistik fibroz tedavisi açısından araştırdı. İlacın akciğer dokusunun yüzey zarında kanallar oluşturabildiğini gören ekip, kanalların bikarbonat salarak hava kanlları sıvısının pH değerini normale çektiğini belirtiyor. İlaç, CFTR proteinini kusursuz bir şekilde taklit etmiyor ama bir bikarbonat kanalı görevi görerek, hava kanallarının yüzey sıvısının savunma mekanizmasını onarabiliyor.
Kaynak ve İleri Okuma
- Hole-punching antifungal used as molecular prosthesis for cystic fibrosis https://www.chemistryworld.com/news/hole-punching-antifungal-used-as-molecular-prosthesis-for-cystic-fibrosis/3010227.article
- Potential cystic fibrosis treatment uses 'molecular prosthetic' for missing lung protein https://www.sciencedaily.com/releases/2019/03/190313143248.htm
- Katrina A. Muraglia, Rajeev S. Chorghade, Bo Ram Kim, Xiao Xiao Tang, Viral S. Shah, Anthony S. Grillo, Page N. Daniels, Alexander G. Cioffi, Philip H. Karp, Lingyang Zhu, Michael J. Welsh & Martin D. Burke. Small-molecule ion channels increase host defences in cystic fibrosis airway epithelia. Nature, 2019 DOI: 10.1038/s41586-019-1018-5 http://dx.doi.org/10.1038/s41586-019-1018-5
Etiket
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol
Yorum Yap (0)
Bunlar da İlginizi Çekebilir

10 Mayıs 2015
Migren, felç riskini ikiye katlıyor

02 Şubat 2015
Bilim İnsanları: Ebola Mutasyona Uğruyor

25 Temmuz 2015
Sıtma'ya Karşı Yeni Silah

15 Nisan 2015
Gebeliğe Bağlı Şeker Hastalığı Otizme Sebep Oluyor

20 Nisan 2015
Soya tüketimi meme kanseri riskini azaltıyor

07 Temmuz 2017
Kemoterapi Nedir ve Nasıl Çalışır?

26 Aralık 2018
Alzheimer Hastalığının 6 Farklı Türü Belirlendi