Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Kara delikler ile ilgili bilginin kaybı paradoksu yaklaşık 40 yıldır fizik bilimini meşgul ediyor ancak bu tamamen bir zaman kaybı olabilir. Yani böyle bir paradoks olmayabilir. Lime lime ettiğiniz bir belgeyi bir araya getirebilirsiniz belki ama kara deliğe gönderdiğiniz bir bilgi sonsuza kadar kaybolur. Buna ikna olmuş gibi görünüyoruz ama bu doğru olmayabilir.

Physical Review Letters dergisinde yayımlanan çalışmaya göre kara deliğe giren bir bilgi kaybolmuyor.  Çöken bir nesneden (kara delikten) yayılan radyasyonda bu bilgiler mevcut.

Araştırma kara delikten yayılan parçacıklar arasındaki etkileşimlerin, içeriyle ilgili bilgiyi nasıl taşıdıklarını gösteriyor. Bu bilgiler içerisinde kara deliği oluşturan gök cisminin özellikleri, içeriye girmiş olan madde ve enerjinin özellikleri gibi bilgileri içeriyor. Bu bilgilerin kaybolduğunu gösteren hesaplamalardan çok daha detaylı ve karmaşık hesaplamalar gerektiren buluşun tümü makalede detaylı bir şekilde verilmiş durumda.

"Bilgi kaybı paradoksu"nun çözümü için olağanüstü önem taşıyan bir araştırma niteliği taşıyan çalışma Stephen Hawking'in kara deliklerin enerji yayabileceğini ve zamanla bir nevi buharlaşacağını söylediğinden beri sorulan bu paradoksu çözmek için büyük bir adım. Paradoksun bu kadar büyük bir sorun olmasının sebebi bilginin asla kaybolmayacağını söyleyen kuantum mekaniği ile de çelişmesiydi.

Bilgiler Parçacık Etkileşimlerine Gizlenmiş


1970'lerde Hawking kara deliklerin parçacık yayabileceğini öne sürdü ve bu süreçte kaybolan enerjinin de kara deliklerin içe çökerek yok olmasına sebep olacağını söyledi. Ayrıca kara delikler tarafından yayılan parçacıkların, kara deliğin içiyle ilgili de bilgi taşıyamayacağı çıkan sonuçlar arasındaydı. Bunun ne anlama geldiğini biliyoruz: "Kara delikte olan, kara delikte kalır"
Elbette Hawking daha sonra yanıldığını açıkladı ve bilginin kara deliğin dışına kaçabileceğini söyledi, ancak ne var ki bu çalışmaya kadar bu bilginin toplanıp toplanamayacağı veyahut ne şekilde bu bilgi toplama işleminin gerçekleşebileceği bir sır olarak kaldı.

Yalnızca bir kara deliğin yaydığı parçacıklara bakmak yerine, araştırma ayrıca diğer küçük etkili parçacıklar arası alt etkileşimleri de hesaba kattı. Böylelikle araştırma dahilinde, kara deliğin hemen dışında duran bir gözlemcinin kara deliğin içiyle ve yapısıyla ilgili bilgileri toplayabileceği gösterilmiş oldu.

Parçacıklar arasındaki etkileşimler, kütle çekimsel etkileşimden , parçacıklar arası foton vb. aracıların değişimine kadar bir çok şeyi içerebilir. Bu bağıntıların varlığı uzun zamandır biliniyor, ancak çoğu bilimci tarafından geçmişte önemsiz olarak düşünülmüştü.

Ayrıca çok küçük etkileri olduğu düşünüldüğü için çoğu hesaplamada dahil edilmemişti veya yok sayılmıştı. Detaylı hesaplamalar sayesinde bu araştırmada bu bağıntıların başlangıçta çok küçük ama zamanla çok gözle görülür derecede değişiklikler yaratabilecek kadar büyüyen etkileri olduğu gösterilmiş oldu.

 



Görsel : ESO/M. Kornmesser
Referans : phys.org, Black holes don't erase information, scientists say, phys.org/news/2015-04-black-holes-dont-erase-scientists.html


Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir