Post Author Avatar
Sevkan Uzel
Yıldız Teknik Üniversitesi - Çevirmen/Editör
Kara delikler üzerinde çalışmanın en büyük güçlüklerinden biri şu: Kara deliklerin derinliklerinde, bildiğimiz fizik yasaları işlemez oluyor. Büyük miktarda madde ve enerji, kütleçekimsel tekillik adı verilen sonsuz küçük bir noktaya sıkışıyor. Burada uzay-zaman sonsuzluğa doğru bükülüyor ve tüm madde yok oluyor.

Acaba gerçekten durum böyle mi? Valencia'da bulunan Parçacık Fiziği Enstitüsü (IFIC, CSIC-UV) araştırmacıları, yakın zamanda yaptıkları bir çalışma sonucunda, maddenin kara delikler içinde sağ kalmayı başarıp, diğer ucundan çıkabileceğini önerdi. Elde ettikleri bulguları Classical and Quantum Gravity dergisinde yayımlanan bir makale ile paylaşan ekip, tekilliğin uzay-zaman geometrisindeki bir yapı kusuru olarak ele alınabileceğini ileri sürüyor. Böylelikle  uzayın biçimini bozan, sonsuz büyüklükteki kütleçekimi problemini çözdüklerini belirtiyorlar.

"Kara delikler, kütleçekime ilişkin yeni fikirlerin denenebileceği kuramsal laboratuvarlar." diyor Valencia Üniversitesi'nden Gonzalo Olmo. Lizbon Üniversitesi'nden Diego Rubiera ve Valencia'dan Antonio Sánchez ile birlikte yaptıkları bu çalışmada, kara delik analizleri için genel görelilikten başka kuramlardan da yararlanmışlar.

Ekip özellikle de kristal ya da grafen katmanlarına benzer yapıların geometrisini çalışmalarına uygulamış. Bu kara delik tanımlamada pek sık başvurulan bir yol değil; ama bu geometriler kara deliğin içinde olanlara oldukça iyi uyuyor. Araştırmacılar, tıpkı kristallerin mikroskobik yapılarında rastlanan kusurlar gibi, kara deliklerin merkez bölgelerinin de bir uzay-zaman anomalisi olarak yorumlanabileceğini söylüyorlar. Dolayısıyla onları daha doğru tanımlamak için yeni geometrik elemanlar gerekiyor. Bilimciler olası tüm seçenekleri gözden geçirmiş.

Bu yeni geometrileri kullanarak kara deliklerin merkez noktasını çok küçük bir küresel yüzey olarak tanımlayan ekip, bu yüzeyi kara deliğin içindeki bir solucan deliği olarak yorumluyor. Olmo şöyle açıklıyor: "Bizim kuramımız elektrik yüklü kara deliklerin yorumlanmasındaki çeşitli problemleri doğal olarak çözüme kavuşturuyor. İlk örnekte tekillik problemini çözdük ve kara deliğin merkezinde bir kapı olduğunu, bir solucan deliği olduğunu ve uzay-zamanın bu sayede sürekliliğini sürdürebileceğini bulduk."

Spagettileşirseniz Solucan Deliğine Sığabilirsiniz


Antonio Sánchez ve Gonzalo Olmo


Çalışma sırasında ele alınan kara delik, bilinen en basit kara delik türlerinden biri; dönmüyor ve elektrik yüklü. Denklemlerin öngördüğü solucan deliği, atom çekirdeğinden bile daha küçük. Ancak kara delikte yük biriktikçe giderek büyüyor. Yani bu tür bir kara deliğe girdiği varsayılan bir uzay yolcusu aşırı derecede esnetilerek uzayacak, yani spagettileşme etkisine maruz kalacak. Spagettileşen nesneler, tıpkı spagettiye benzer biçimde upuzun ve çok ince duruma gelirler. Sağlanan bu incelik sayesinde nesne solucan deliğine sığabilecek ve çıktığı zaman eski durumuna dönebilecektir.

Dışarıdan bakıldığında bu esnetme ve ardından eski biçimine döndürme kuvvetleri sonsuz gibi görünür. Fakat uzay yolcusunun kendi bakış açısından ve olayı deneyimlerken, çok yoğun olsa da sonsuz olmayan bir kuvvet hissedecektir. Yıldızlararası filmindeki yıldızın böyle bir yolculuktan sağ çıkması pek olası olmasa da araştırma şu yönden önemli: Maddenin tekillik içinde kaybolmayabileceğini, merkezdeki solucan deliği aracılığı ile evrenin bir başka köşesinden çıkış yapabileceğini söylüyor.

Olmo'ya göre bu yorumun çözüm getirdiği bir diğer problem de solucan deliği üretmek için egzotik enerji kaynaklarının gerekliliği sorunu. Einstein'ın genel görelilik kuramında bu "kapılar" sadece alışılmadık özelliklere sahip maddelerin (negatif enerji basıncı ya da yoğunluğunun) var olması durumunda mümkündü. Bu kuramda ise solucan delikleri sıradan madde ve enerjiden beliriyor; tıpkı elektrik alan gibi.

Solucan deliklerinin bu denli ilgi görmesinin tek nedeni uzay-zamanda geçitler yaratma olasılıklarından ibaret değil. Kuantum dolaşıklık ve temel parçacıkların doğasına ilişkin birtakım açıklamalar açısından da solucan delikleri önem taşıyor. Bu yeni yorum sayesinde, solucan deliklerinin varlığını bilimkurgudan bilime taşıyabilecek yeni patikaların belirebilecek olması heyecan verici bir olasılık.

 




Kaynak: CQG+, "Do black holes have a back door?"
< https://cqgplus.com/2016/06/08/insight-wormholes-can-fix-black-holes/ >

İlgili Makale: Gonzalo J Olmo, D Rubiera-Garcia, A Sanchez-Puente. Impact of curvature divergences on physical observers in a wormhole space–time with horizons. Classical and Quantum Gravity, 2016; 33 (11): 115007 DOI: 10.1088/0264-9381/33/11/115007




Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu “Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir