Kanada’dan araştırmacılar kullandıkları bilgisayar modelleri ile Güneş Sistemimizin yaklaşık 4 milyar yıl önce gaz bulutundan oluşmuş ekstra bir gezegene daha sahip olduğunu fakat bu gezegenin Jüpiter tarafından Güneş Sistemimizden atıldığını ortaya çıkardılar.

Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün dışında 5. bir gaz bulutundan oluşmuş gezegenin bir zamanlar var olduğu fikri ilk olarak 2011 yılında ortaya atılmıştı. Bu fikir sayesinde Güneş Sistemimizin şu andaki haline bir açıklama getirebiliyoruz. Çünkü, yalnızca bugün gözlemleyebildiğimiz kadar gezegen Güneş Sisteminde başından beri bulunuyor olsaydı, Mars ve Dünya’nın yörüngelerinin bugünkü hallerinden farklı olmaları gerekirdi.

Bu ekstra gezegene ne olduğu hakkında ise araştırmacılar, bugüne kadar bir açıklama getiremişlerdi. Fakat, Jüpiter ve Satürn bu ekstra gezegeni Güneş Sistemimizden dışarı atmış olabilecek iki potansiyel aday konumundaydı.

University of Toronto’dan makalenin baş yazarı Ryan Cloutier’in belirttiğine göre, gezegenler arasında oynanan bu satranç oyununda artık delliller Jupiter’i işaret ediyor diyebiliriz.

Fakat, sözkonusu kayıp gizemli gezegenin Jüpiter, Satürnden daha ağır ve Neptün, Uranüs ile aynı sınıfta yer aldığı yer aldığı düşünülüyor. Peki, nasıl oldu da, Jüpiter kendisinden daha ağır bir gezegeni Güneş Sisteminin dışına atabildi?

Bu tarz durumlar genellikle gezegenlerin birbirleriyle karşılaşmaları ile gerçekleşiyor- fakat ille de bir çarpışma olması gerekmiyor. Bu karşılaşmalar bir gezegenin hızlanmasını sağlayarak Güneş’in çekiminden kurtulmasına sebep olabiliyor, ve bu durum da gezegenin galaksiye fırlamasına yol açabiliyor.

Jüpiter’in içerisinde yer aldığı durumda da, dışarı atılma Jüpiter’in Güneş’e yaklaşması ve diğer gezegenlerin yörüngesinin değişmesi ile sonuçlanmış olabilir.

Geçmişte yapılan çalışmalar, mevcut hangi gezegenlerin bu durumu ortaya çıkarmış olabileceğini açıklamakta güçlük çekiyordu. Fakat bu yeni araştırmada, University of Toronto’dan gök bilimciler bu durumu çözmek için şu ana kadar dev gezegenlerin uydularından fikir edinilmediğini farkettiler.

Bu sebeple araştırmacılar, sırasıyla Jüpiter ve Satürn’ün uyduları olan Callisto ve lapetus’un yörüngelerini incelediler. Bilgisayar modellemeleri kullanan araştırmacılar, 4 milyar yıl önce eğer bu uydular Jüpiter’in ekstra gezegeni dışarı atması olayını deneyimlemiş olsalardı tam da bugünkü yörüngelerinde olmaları gerektiğini keşfettiler.

The Astrophysical Journal’da yayımlanan çalışmada kullanılan bilgisayar modelleri; eğer Jüpiter böylesi bir “gezegensel dışarı atma” olayına dahil olduysa, uydusu Callisto’nun yörüngesinde yaklaşık %42’lik bir sapma olması gerektiğini ortaya koydu.

Fakat, bu sapmanın gerçekleşmesi böylesi bir etkileşimin gerçekleşmiş olabileceğinin ya da Güneş Sistemimizde daha önceleri ekstra bir gezegen olduğunun kesin kanıtı değil. Bu sapmanın dev gezegenler arasındaki bir etkileşimden meydana gelmiş olma ihtimalinin çıkarımı tamamen bilgisayar modellemelerine dayanıyor, ve Güneş Sistemimizdeki gezegenlerin mevcut durumlarına bir açıklama getirme gayesi güdüyor. Fakat, bu duruma sebebiyet verebilecek birçok ihtimalin de var olabileceğini vurgulamak gerekiyor.

 

---

Kaynak: Fiona Mcdonald, Our Solar System might have had another planet, but Jupiter kicked it out, ScienceAlert Retrieved from http://www.sciencealert.com/our-solar-system-used-to-have-another-gas-giant-planet-but-jupiter-likely-kicked-it-out

---