Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Geçen yıl CERN, "Yeni bir bulgu olarak Higgs Bozonu" duyurusunu yaptı. Fakat belki de Higgs parçacığı değildi, sadece ona benziyordu. Ya da sadece o değildi. Geçen yıl CERN de yapılan bir çok hesaplama, bulunan parçacığın ünlü Higgs bozonu olduğunu gösteriyordu. CERN deneyine katılan fizikçiler, kaydedilen parçacığın daha önce görülmemiş bir şey olduğu konusunda hemfikir. Ancak uluslararası bir araştırma ekibine göre parçacığın Higgs bozonu olduğuna dair son noktayı koyacak bir kanıt yoktu.

Araştırma ekibi, CERN’de bulunan parçacıkla ilgili elde olan bilimsel veriyi didik didik inceledi ve Physical Review‘da yayımladı. Ekipteki bilimcilerden birisi, Güney Danimarka Üniversitesi Fizik, Kimya ve Eczacılık Bölümü, Kozmoloji ve Parçacık Fiziği Fenomenolojisi Merkezi’nde yardımcı doçent unvanına sahip olan Mads Toudal Frandsen. Frandsen şöyle açıklıyor: “CERN’ün verileri, Higgs parçacığının kanıtı olarak alınıyor. Higgs bozonunun veriyi açıklayabildiği doğru, fakat başka açıklamalar da mümkün, bu veriyi başka parçacıklardan da toplayacağız.”

Araştırmacıların yaptığı analizler, parçacığın Higgs bozonu olma ihtimalini tamamen yanlışlamıyor. Bu hala mümkün, ancak başka bir parçacık olma ihtimali de aynı oranda mümkün. “Mevcut veriler parçacığın ne olduğunu söylemek için yetersiz. Hala bilinen diğer parçacıklardan biri olma ihtimali var,” diyor Mads Toudal Frandsen.

Peki CERN'deki parçacık ivmelendiricisinde bulunan şey Higgs Bozonu değilse, neydi? Frandsen şöyle diyor: "Biz bulunan parçacığın tekni-Higgs parçacığı olduğunu düşünüyoruz. Bu parçacık bazı açılardan Higgs bozonu ile benzer. Verdiğimiz isim de onu simgeliyor." Higgs bozonu ve tekni-Higgs bozonu deneylerde kolaylıkla karıştırılsa bile evrenin nasıl oluştuğunu açıklayan iki farklı teoriye göre de birbirlerinden çok farklı iki parçacıktır.

Higgs bozonu Standart Model olarak bilinen teorinin kayıp parçasıydı. Bu teori doğanın dört kuvvetinden üçünü tanımlıyor. Ancak -evrenin en büyük kısmını oluşturan- karanlık madde bu teori tarafından tanımlanamıyor. Eğer varsa tekni-Higgs parçacığı tamamen farklı bir şey : "Tekni-Higgs parçacığı zorunlu veya temel bir madde değil. Hatta, tekni-kuark denilen temel olduğunu düşündüğümüz parçacıklardan oluşuyor. Tekni-kuarklar, örnek olarak tekni-Higgs parçacığını oluşturmak için sayısız şekilde bir araya geliyor ve diğer ihtimaller karanlık maddeyi oluşturuyor olabilir. Bu yüzden Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda, tamamı tekni-kuarklardan oluşmuş çok sayıda farklı madde bulmayı bekliyoruz." diyor Frandsen.

Eğer tekni-kuarklar varsa, bunları bir araya getiren bir kuvvet olması gerekir ki böylece parçacıklar oluşturabilsinler. Doğanın bilinen dört kuvvetinden (kütleçekimi, elektromanyetik kuvvet, zayıf nükleer kuvvet ve güçlü nükleer kuvvet) tekni-kuarkları birbirine bağlamak için yeterli değil. Yani doğanın hala keşfedilmemiş bir kuvveti olması gerekiyor. Bu kuvvet teknikolor kuvvet olarak adlandırılıyor.

Bu durumda geçen yıl CERN tarafından bulunan Standart Model kapsamındaki Higgs bozonu da olabilir, iki tekni-kuarktan oluşmuş tekni-Higgs parçacığı da... Mads Toudal Frandsen inanıyor ki, CERN'den gelecek daha çok veri sayesinde hangisi olduğu tespit edilebilecek. Hatta eğer CERN daha güçlü bir çarpıştırıcı kullanabilirse, prensipte bu tekni-kuarkları direkt gözlemlemek bile mümkün.

 




Referans : Technicolor Higgs boson in the light of LHC data. Phys. Rev. D 90, 035012th Alexander Belyaev, Matthew S. Brown, Roshan Foadi, and Mads T. Frandsen.


Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir