İsveç Uppsala Üniversitesi araştırmacıları tarafından Nepal'de yapılan bir araştırmada, yeni doğan bebeğin göbek bağının kesilmesi (klempleme/klampaj) geciktirildiğinde, 6 aya kadar demir eksikliğinin önüne geçilebildiği ortaya kondu. Çalışmanın ayrıntıları JAMA Pediatrics dergisinde yayımlandı.

Anemi, dünya çapında 5 yaşından küçük çocukların %40'ından fazlasını vuruyor. Zihinsel ve fiziksel performansı düşüren aneminin, büyüme ve gelişim üzerinde de uzun vâdeli olumsuz etkileri oluyor. Çocukların yaklaşık yarısında, aneminin nedeninin demir eksikliği olduğu biliniyor. Göbek bağının kesilmesi geciktirildiğinde (yani en az 3 dakika beklendiğinde) ise bebek 6 aylık olana kadar demir eksikliği yaşaması engellenebiliyor.

Bebeğin Kanı Çöpe Gitmesin

Doğum sırasında, bebeğin kanının ortalama üçte biri plasentada bulunur. Eğer göbek bağının kesilmesi çabucak yapılırsa, bu önemli miktarda kan plasentada kalıp çöpe gider. Fakat eğer kesme işlemi en az üç dakika sonraya bırakılırsa (ki bu süreyi bebek yabancı eller tarafından giydirilmeye çalışılarak değil, annesinin vücut sıcaklığını tensel temas ile alarak geçirmelidir), plasentadaki kanın büyük bölümü çocuğa aktarılabilir. Böylece bebek, yaklaşık yarım bardak (1 desilitre kadar) fazladan kan ile yaşama başlayabilir, ki bu da bir yetişkin için 2 litre kanın önemine eşdeğerdir.

Kanda, hemoglobin içeren kırmızı kan hücreleri yani alyuvarlar bulunur. Bedendeki dokulara oksijen taşıyan hemoglobin, bolca demir içerir. Bebeğin doğum sırasında 1 desilitre kandan mahrum kalması, hemen hemen 3-4 aylık demirden yoksun düşmesi anlamına gelir.

Şu anda Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından önerilen göbek bağı klempleme zamanı en az 1 dakika olarak verilirken, Amerikan Kadın-Doğum Koleji (ACOG) ise alt sınır olarak 30-60 saniyeyi salık veriyor. Ancak yapılan bu çalışmadan sonra, uygulamanın zamanlamasının oynadığı kritik rol düşünülerek, doğumhane ekiplerinin derhal bilgilendirilmesi gerekiyor. Hatta belki de "Lotus Doğum" olarak adlandırılan ve göbek bağına hiç dokunmadan, bebeği plasenta ile birlikte tutarak, kendiliğinden ayrılmalarını bekleme yöntemi yaygınlaştırılabilir.

Uzun Vâdeli Sonuçları Var

Nepal'deki 1 yaşın altındaki çocukların yaklaşık %70'inde anemi görülüyor.  Araştırmacılar, Katmandu'da bulunan büyük bir doğum hastanesinde doğan çocuklardan rastgele seçtikleri 540 bebeğin, göbek bağı kesilme zamanlarını erken (1 dakikadan önce) ve geç (3 dakikadan sonra) olarak kaydetti. Daha sonra bu çocuklar 8 ve 12 aylık olduklarında kan örneklerine bakıldı. Buna göre anemi (hemoglobin) ve demir eksikliği (ferritin) değerlendirmesi yapıldı.

Aynı ekip, daha önce İsveç'te yaptıkları bir çalışmada, gecikmeli göbek bağı kesme uygulamasına geçilmesinin ardından, 4 aylık bebeklerin vücudundaki demir oranında artış raporlamıştı. Demir eksikliği bulunan çocuk sayısının ise %90 oranında düştüğünü saptamıştı: %5,7'den %0,6'ya gerilemişti.

Ayrıca 4 yaşına geldiklerinde yapılan incelemede, çocukların genel zekalarında ve gelişimlerinde göbek bağı kesme zamanına bağlı bir fark olmamakla birlikte, gecikmeli mandallama yapılanların hareket kabiliyetlerinin ve sosyal becerilerinin daha üstün olduğu görülmüştü.