Post Author Avatar
Gürkan Akçay
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Hazırda bekleyen astronomlar tarafından galaksimiz dışından gelen, oldukça enerji yüklü radyo dalgaları patlaması tespit edildi. Astronomlar; patlamanın saniyenin birkaç binde biri kadar süren ve bilinmeyen bir objeden, gerçekleştiği anda gözlemlenebilen ilk patlama olma özelliğine sahip olduğunu söylüyorlar.

Hızlı radyo patlaması olarak bilinen ve oldukça enerji yüklü olan titreşimler yalnızca saniyenin bir bölümü kadar devam etti. 2007'de Batı Virginia Üniversitesi'nden Duncan Lorimer tarafından tespit edilen ilk patlamadan itibaren astronomları şaşkına uğratan ilk titreşimler oldu. 2007'deki patlama Dünya'ya ulaşmadan önce 3 milyar ışık yılı mesafeyi kateden radyo dalgası ışınları olarak değerlendirilmişti. Bu mesafe astronomik standartlara göre bile epeyce uzak bir mesafeydi. Fakat ekibin söylediklerine birçok kişi inanmamıştı. Bazıları sinyallerin Dünya atmosferinden ya da galaksimiz içerisinden geldiğini ileri sürdüler. Hatta kimileri de Avustralya'daki Parkes Observatory 'de bulunan teleskopun kendisinin bir ürünü olduğunu söylediler.

Gerçekten de 5 yıl boyunca Parkes teleskopu hızlı radyo patlamalarının tek gözcüsü oldu. Hatta başka dalgaları da zaman zaman gözledi.

2012 Kasım'ında Arecibo Observatory'inin hızlı radyo patlaması tespit etmesiyle bu durum değişti. Tıpkı Parkes sinyalleri gibi, Arecibo'nun tespit ettiği dalgalar da milyarlarca ışık yılı uzaktan geliyor gibiydi. Gözlemevi patlamaların teleskoptan kaynaklı olmadığını ısrarla belirtmesine rağmen, bilim insanları hala patlamaları gerçek anında görememişlerdi. O güne kadar ki bütün gözlemler en az birkaç hafta öncesine ait verilerden elde ediliyordu.

Daha sonra, 14 Mayıs 2014'te Swinburne Üniversitesi'nden Emily Petroff hızlı bir radyo patlamasını patlama anında tespit etti. Petroff ve ekibi sinyallerin 5.5 milyar ışık yılı uzaktan geldiğini ve biraz polarize olduklarını belirlediler.  Bu durumu da patlamanın çevresinde bir yerlerde bulunan manyetik alanın, dalgaları belirli yönlere doğru yönlendirdiğiyle açıkladılar.

Arecibo-TeleskopuPetroff özellikle bu patlamaları gözetlemek üzere bir program dizayn etti ve radyo titreşimi belirlendiği anda, onu gözlemlemek için bir dizi teleskopu topladı. Kozmosa bakmakla görevli 12 teleskoptan elde edilen veriler; kolayca belirlenebilecek astrofizik bir kaynağın olmadığına işaret ediyordu. Patlamanın verdiği ışıldamanın belirlenememesi uzaktaki süpernovalar ya da uzun gama ışını patlamaları gibi olağan bazı ihtimalleri de eliyordu.

Peki, öyleyse nedir bu hızlı radyo patlamaları? Kısa bir cevapla; henüz bilim insanları da bilmiyorlar. 2014 ilkbaharında Lorimer; "patlamalardan daha çok teoriler var" dedi. Bu teorilerden bazıları patlamaların, egzotik sesli çok yoğun objeler olduğu üzerine, örneğin; kara deliklerin ya da nötron yıldızlarının çarpışmaları, çok eski kara delikelrin buharlaşması,nötron yıldızlarının içeriye doğru patlaması ya da "magnetars" olarak bilinen manyetik nötron yıldızlarından gelen devasa ışımalar gibi.

Sonuç olarak bu durum hala çözülmeyi bekleyen bir gizem olarak varlığını koruyor, fakat en azından bilim insanları şüphelilerinin çok çok uzakta var olduğunu ve bir kapalı kutu olmadığını biliyorlar.  Kaynağı ne olursa olsun, bu patlamalar  düzenli olarak oldukça geniş olan kozmik denize düzenli olarak radyo ışınları saçıyorlar.




Kaynak : Sciencedaily
Referans: E. Petroff, M. Bailes, E. D. Barr, B. R. Barsdell, N. D. R. Bhat, F. Bian, S. Burke-Spolaor, M. Caleb, D. Champion, P. Chandra, G. Da Costa, C. Delvaux, C. Flynn, N. Gehrels, J. Greiner, A. Jameson, S. Johnston, M. M. Kasliwal, E. F. Keane, S. Keller, J. Kocz, M. Kramer, G. Leloudas, D. Malesani, J. S. Mulchaey, C. Ng, E. O. Ofek, D. A. Perley, A. Possenti, B. P. Schmidt, Yue Shen, B. Stappers, P. Tisserand, W. van Straten, and C. Wolf. A real-time fast radio burst: polarization detection and multiwavelength follow-up. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 2015 DOI: 10.1093/mnras/stu2419
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir