Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Uçma yetenekleri evrilmeden önce iki bacaklı dinozorlar koşma davranışının pasif bir etki sonucu olarak, kanat çırpmaya başlamış olmalılar. Çin Pekin'de bulunan Tsinghua Üniversitesi'nden Jing-Shan Zhao ve ekip arkadaşlarının gerçekleştirdiği PLOS Computational Biology'de yayımlanan yeni bir çalışmada, avian yani kuşların uçma yetilerinin kökenine çok yeni bir bakış açısı geliştirildi.
Bu tartışma Archaeopteryx'in keşfinden sonra yani 19.yüzyılın ikinci yarısından itibaren pozitif bilimlerin ve bu alanda çalışanların çalışma ve tartışma konularından biriydi. Evrimsel tarih içerisinde uçma teknikleri bakımından süzülerek uçabilme yeteneğinin daha erken ortaya çıktığı veriler ile desteklenmekte iken, artan kanıtlar ile aktif kanat çırpma hareketinin de ara bir süzülme fazı olmadan ortaya çıkmış olması fikri yerleşmeye başladı diyebiliriz.
Kanat çırpma hareketinin uçma davranışı olmadan önce koşarken de pasif olarak yapıldığını destekleyen bu görüşün evrimsel tarih içindeki gerçekliğini test etmek isteyen Zhao ve ekip arkadaşları bilinen 'öncül-tüylü' (İng. proto-wings) ancak uçamayan en ilkel dinozorlardan olan Caudipteryx (Kodipteriks) fosillerini mercek altına aldı. Aynı zamanda bipedal (iki ayağının üzerinde duran) bu hayvanın beş kilogram ağırlığında ve saniyede 8 metre hızla (veya saatte 30 kilometre) koştuğunu da küçük bir hata payı ile biliyoruz.
Matematiksel bir yaklaşım geliştirerek öncelikle modal efektif kütle teorisi ile Caudipteryx'in vücudunun farklı bölgeleri üzerindeki koşma davranışının mekanik etkilerini inceledi. Bu analiz için yapılan hesaplamaların sonucunda saniyede 2.5 ila 5.8 metrelik hızlarda koşmanın hayvanın vücudunda sebep olduğu titreşimlerin, kanatların pasif olarak da olsa çırpılmasına sebep olduğu görüldü.
Gerçek dünyadaki deneyler de bu hesaplamaların sonucu ile uyumlu veriler üretti. Bilimciler farklı hızlarda koşabilen gerçek boyutlarına yakın bir. Kodipteriks robotu üretti ve koşmanın kanat çırpmasına sebep olduğunu gözlemledi.
Yetişkinlik öncesi bir deve kuşuna da yapay kanatlar uydurarak, deve kuşunun koştuğu zaman yapay kanatlarının da çırpıldığını gözlemledi ve yapılan çift yönlü hesaplamalar ile daha büyük ve uzun kanatların daha büyük kaldırma etkisi yarattığı da tespit edildi.
Çalışma, ilkel tüylü uçamayan dinozor kanatlarının yerde koşmanın etkisi ile pasif olarak kendiliğinden çırpılarak uçma davranışının gelişmesinden önce dahi öğrenilmeden gerçekleştiğini gösterdi. Ancak verilere göre bu çırpma hareketi dinozoru havalandırmaya yetecek bir güç yaratmıyordu bu da süzülerek uçma davranışı öncesinde kanat çırpmanın var olduğuna işaret ediyor.
Zhao, sonraki araştırmaların bilim insanları koşarken pasif kanat çırpma hareketinden süzülerek uçmaya evrimin nasıl gerçekleştiğini hem genetik hem de fizyolojik olarak anlamak üzere dizayn edileceği belirtti.
Bu tartışma Archaeopteryx'in keşfinden sonra yani 19.yüzyılın ikinci yarısından itibaren pozitif bilimlerin ve bu alanda çalışanların çalışma ve tartışma konularından biriydi. Evrimsel tarih içerisinde uçma teknikleri bakımından süzülerek uçabilme yeteneğinin daha erken ortaya çıktığı veriler ile desteklenmekte iken, artan kanıtlar ile aktif kanat çırpma hareketinin de ara bir süzülme fazı olmadan ortaya çıkmış olması fikri yerleşmeye başladı diyebiliriz.
Kanat çırpma hareketinin uçma davranışı olmadan önce koşarken de pasif olarak yapıldığını destekleyen bu görüşün evrimsel tarih içindeki gerçekliğini test etmek isteyen Zhao ve ekip arkadaşları bilinen 'öncül-tüylü' (İng. proto-wings) ancak uçamayan en ilkel dinozorlardan olan Caudipteryx (Kodipteriks) fosillerini mercek altına aldı. Aynı zamanda bipedal (iki ayağının üzerinde duran) bu hayvanın beş kilogram ağırlığında ve saniyede 8 metre hızla (veya saatte 30 kilometre) koştuğunu da küçük bir hata payı ile biliyoruz.
Matematiksel bir yaklaşım geliştirerek öncelikle modal efektif kütle teorisi ile Caudipteryx'in vücudunun farklı bölgeleri üzerindeki koşma davranışının mekanik etkilerini inceledi. Bu analiz için yapılan hesaplamaların sonucunda saniyede 2.5 ila 5.8 metrelik hızlarda koşmanın hayvanın vücudunda sebep olduğu titreşimlerin, kanatların pasif olarak da olsa çırpılmasına sebep olduğu görüldü.
Gerçek dünyadaki deneyler de bu hesaplamaların sonucu ile uyumlu veriler üretti. Bilimciler farklı hızlarda koşabilen gerçek boyutlarına yakın bir. Kodipteriks robotu üretti ve koşmanın kanat çırpmasına sebep olduğunu gözlemledi.
Yetişkinlik öncesi bir deve kuşuna da yapay kanatlar uydurarak, deve kuşunun koştuğu zaman yapay kanatlarının da çırpıldığını gözlemledi ve yapılan çift yönlü hesaplamalar ile daha büyük ve uzun kanatların daha büyük kaldırma etkisi yarattığı da tespit edildi.
Çalışma, ilkel tüylü uçamayan dinozor kanatlarının yerde koşmanın etkisi ile pasif olarak kendiliğinden çırpılarak uçma davranışının gelişmesinden önce dahi öğrenilmeden gerçekleştiğini gösterdi. Ancak verilere göre bu çırpma hareketi dinozoru havalandırmaya yetecek bir güç yaratmıyordu bu da süzülerek uçma davranışı öncesinde kanat çırpmanın var olduğuna işaret ediyor.
Zhao, sonraki araştırmaların bilim insanları koşarken pasif kanat çırpma hareketinden süzülerek uçmaya evrimin nasıl gerçekleştiğini hem genetik hem de fizyolojik olarak anlamak üzere dizayn edileceği belirtti.
Kaynak ve İleri Okuma
- Yaser Saffar Talori, Jing-Shan Zhao, Yun-Fei Liu, Wen-Xiu Lu, Zhi-Heng Li, Jingmai Kathleen O'Connor. Identification of avian flapping motion from non-volant winged dinosaurs based on modal effective mass analysis. PLOS Computational Biology, 2019; 15 (5): e1006846 https://journals.plos.org/ploscompbiol/article?id=10.1371/journal.pcbi.1006846
- PLOS. "Running may have made dinosaurs' wings flap before they evolved to fly: New evidence suggests that passive wing flapping may have arisen earlier than gliding flight." ScienceDaily. ScienceDaily, 2 May 2019. https://www.sciencedaily.com/releases/2019/05/190502143530.htm
Etiket
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol
Yorum Yap (0)
Bunlar da İlginizi Çekebilir
16 Temmuz 2015
İklim Değişikliğinin Yan Etkileri, Uçuş Süreleri Uzayacak!
08 Nisan 2017
İklim Değişikliği, Türbülansların Şiddetini Artıracak
03 Ağustos 2019
Kanat Renkleri, Kuşların Uçuş Verimini Etkiliyor
08 Temmuz 2016
Futbol: Mükemmel Serbest Vuruşun Aerodinamiği
19 Mart 2018
Zar Kanatlı Dinozor: Yi qi
04 Şubat 2017
Yarasa Gibi Uçan Biyo-Taklitçi Robot