Post Author Avatar
Gürkan Akçay
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Eğer diyabetiniz, kanseriniz ya da kalp hastalıkları sorunlarınız varsa, bunun için babanızın, hatta büyükbabanızın davranışlarını ve çevresini sorumlu tutabilirsiniz. Son zamanlarda bilim insanlarının ortaya koyduğu bulgulara göre, bir çocuğun döllenmesinden bile önce babasının yiyecekler, ilaçlar, toksik ürünler ve hatta içerisinde bulunduğu stres hali ile ilgili deneyimleri yalnızca çocuğunun değil aynı zamanda torununun da gelişimini ve sağlığını etkileyebilir.

Fakat, yıllardır bu konuda yapılan çalışmalara rağmen; hala bilim insanları çevresel hafızaların nesiller arasında nasıl aktarıldığını tam olarak anlayamadılar. Öte yandan, McGill University'den araştırmacılar bu moleküler bulmacayı anlamaya yarayacak yeni bir çözüm yolu bulduklarını açıkladılar. Araştırmacılar, histon adı verilen ve bugüne kadar fazla dikkat çekmeyen proteinlerin bu süreçte önemli bir rol oynayabileceğini keşfettiler.

Araştırmacılar, Science dergisinde yayınlanan makalelerinde, bu bulgunun kalıtımsal aktarıma dair anlayışımızı kökünden değiştirecek bir potansiyele sahip olduğunu savundular. Bunun sebebi ise, araştırmacıların, DNA'dan başka bir unsurun kalıtımsal aktarımda önemli bir unsur olduğunu, ve bu unsurun bir babanın çocuklarının ve hatta torunlarının sağlıklı ya da sağlıksız olmaları açısından önemli bir rol oynayacağını göstermiş olmalarıdır.

Yeni Bir Yol Denemek


Geçmişte, epigenetik olarak bilinen bu alandaki çalışmaların çoğu DNA ve DNA'lara bağlı olan ve spesifik gen ekspresyonlarını açan ya da kapatan belirli moleküllere (metil grupları) odaklandı.

Araştırmacılar, döllenme sırasında babadan aktarılan spermin bir parçası olan histonların kalıtsal bilgiyi babadan çocuğa taşınmasında bir role sahip olup olmadığını merak ediyorlardı. Histonlar her ne kadar DNA ile hücre oluşumu sırasında birleşseler de DNA'mızdan ayrıdırlar.

Embriyo gelişimini yönlendiren histonların muhtemel rollerine dair bu hipotezlerini test etmek için, araştırmacılar, sperm hücresi üretimi aşamasında sahip oldukları histonların biyokimyasal yapılarını değiştirdikleri fareler üzerinde deneyler ve ölçümler yaptılar. Sonrasında da araştırma ekibi bunların yavru üzerindeki etkilerini incelediler.

Kalıtımda DNA'dan Daha Fazlası Var


Araştırmacıların histonların yapısında yaptıkları bu değişikliklerin; yavrunun gelişiminde, doğum kusurlarından anormal iskelet oluşumuna ve hatta hayatta kalıp kalmamalarına kadar uzanan ciddi sonuçları olduğunu gördüler. Üstelik, daha da ilginç olanı ise, bu etkilerin iki nesil sonra dahi görüldüğü idi.

Araştırmacılar; araştırmalarındaki yavruların nesiller arası hayatta kalabilirliğinin bu denli düşmüş olduğunu ve gelişimsel anormallikleri fark ettiklerinde; DNA dışında bir unsurun --örneğin proteinin-- yapısında yapılan değişikliklerin, daha önce hiç düşünülmeyen bir şekilde kalıtımda bu kadar büyük bir rol oynayabileceğini görerek şaşkına döndüler.

Kalıtımda DNA'dan başka bilgilerin de yer aldığını ortaya koyan sonuçlar; babaların, çocuklarının ve hatta torunlarının sağlıkları üzerinde önemli bir role sahip olduklarının altını çiziyor. Histonlar üzerindeki kimyasal modifikasyonlar çevresel etkilere maruz olabildiklerinden, çalışma; nesiller boyunca sağlığı etkileyen çeşitli hastalıkların olası tedavisine ve önlenmesine dair yeni kavrayışları ortaya çıkarıyor.




Araştırma Referansı: Keith Siklenka, Serap Erkek, Maren Godmann, Romain Lambrot, Serge McGraw, Christine Lafleur, Tamara Cohen, Jianguo Xia, Matthew Suderman, Michael Hallett, Jacquetta Trasler, Antoine H. F. M. Peters, and Sarah Kimmins. Disruption of histone methylation in developing sperm impairs offspring health transgenerationally. Science, 8 October 2015 DOI: 10.1126/science.aab2006


Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir