Aynı anda birden fazla işi yapabilme yeteneği olarak tanımlanan çok görevlilik (multitasking), günümüzde özellikle işverenler açısından olumlu bir özellik olarak algılanmaktadır. Fakat, çok görevlilik gerçekten de düşünüldüğü gibi verimliliği arttırmaya yardımcı oluyor mu? Yeni bir araştırma, bunun pek de mümkün olmadığını söylüyor.

Yıllardır duyduğumuz ve ister istemez büyüsüne kapıldığımız bir terim olan çok görevliliğin, geliştirmemiz gereken bir özelliğimiz olduğunu düşünür ve bizi başarıya ulaştıracağına inanırız. Peki; pozitif bir yön olarak algılanan çok görevlilik, göründüğü kadar etkili mi? Bir insanın aynı anda farklı işler yaparken, konsantre olması ve verimli olabilmesi mümkün mü?

Araştırmalardan çıkan sonuçlar şaşırtıcı olabilir; ancak yapılan birçok çalışma; aynı anda birden fazla işle uğraşmanın, olumsuz taraflarının da var olduğunu ortaya koyuyor. Bunlardan birisi de verimlilik ve yapılan işin kalitesindeki azalmadır. Tabii ki, bu durum ne tür bir iş yaptığınıza da bağlıdır. Eğer yaptığınız görevler basitse, çok görevlilik etkili olabilir. Fakat, elimizdeki işler bazen hiç de basit değildir. Bu sebeple, ne kadar çok işle uğraşırsak hata yapma riskimizi de o derece arttırmış oluruz. Bu da verimliliğin azalmasına ve hatta bazı durumlarda aşırı stresle birlikte zihinsel problemlere de neden olabilir.

Çok Görevlilik Zihinsel Yorgunluğa Neden Oluyor

İnsanlar bir işle uğraşırken diğerine geçerse, o işe odaklanmaları için zamana ihtiyaç duyar. Bu durum hem vakit kaybına hem de performansın düşmesine neden olur. Ayrıca görevler arasındaki bu geçiş süresi, verilen işin karmaşıklığı ile de bağlantılıdır. Eğer geçiş yapılan iş daha zor ve yoğunsa, adaptasyon süreci de uzar. Bu sebeple, kişi kendini tekrar tekrar yenilemek ve hazırlamak zorunda olduğundan, zihnine de aşırı bir yüklenme olur. Öte yandan, bir önceki görevin ilerleme durumu gibi çeşitli işlevler arasında geçiş yaparken daha fazla bilgi de işler bellekte bekletilir. Bu durum ise, görev geçişleri arasında kısa süreli düşünsel duraklamalara neden olabilir. Yapılan araştırmalar, bu düşünsel duraklamaların, verimliliği %40’a kadar düşürdüğünü gösteriyor. Bu nedenle, aynı anda farklı işler yapmaktan ziyade, zaman planlamasının verimliliği arttırmada daha etkili olabileceğini söylemekte fayda var.

Kadınlar Birden Fazla Basit İşte Erkeklerden Daha İyi

Kadınlar aynı anda birden fazla işle uğraşmakta daha iyi olabilirler. Fakat bu durum, daha önce de belirtildiği gibi basit görevler, günlük yapılan ve çok fazla zihinsel süreç gerektirmeyen işler söz konusu olduğunda geçerlidir. Örneğin, evi temizlerken telefonla konuşmak gibi. Fakat, yapılan işlerin daha karmaşık olduğu zamanlarda, cinsiyet faktörünün etkisinden bahsetmek oldukça güçtür. Yani, otomobil kullanırken aynı andan telefonla konuşmak her iki cinsiyet için de tehlikelidir. Kısaca, ister kendi isteğimizle yaptığımız isterse de işimizin gerektirdiği bir zorunluluk şeklinde olsun; çok görevlilik, verimlilik üzerinde herhangi bir olumlu etkiye sahip değil.

Çok Görevlilik Konusunda Kimler Daha Gönüllü ve Neden?

Yapılan bir araştırmada, kendisini çok görevli olarak tanımlayan ve kendisini çok görevli olarak tanımlamayan bireyler arasındaki kişilik farklılıklarına odaklanan bir çalışma yürütüldü. Araştırma sonucunda, kendisini çok görevli olarak tanımlayan insanların büyük çoğunluğunun aslında çok görevlilik konusunda hiç iyi olmadıkları bulgusuna ulaşıldı. Ve ilginç bir biçimde, gerçekten çok görevlilik özelliğine sahip insanların bu özelliklerini kullanmaktan sakındıkları gözlemlendi. Genel olarak, çoklu görev yapmak eğilimindeki insanların büyük çoğunluğu dürtüsel olarak heyecan arayan ve hatta bazıları bundan zevk alan kişilerdir. Bazı kişilerin çoklu görev yapmasının bir başka nedeni ise; kişinin aşırı derecede kendini değerlendirme isteğidir.

Öte yandan, düzenli olarak çoklu görev yapmaya çalışan kişiler; kapasitelerini aşırı yüklüyor ve çoklu görev kullanmada diğerlerinden daha iyi olmadıklarını anlamıyorlar. Çok görevliliğe başvuran kişilerin, ellerindeki işlerde hata yapmaları daha muhtemeldir. Bunun yanı sıra, çoklu görevli kişilerin bazıları genellikle dikkat eksikliği çeken ve tek bir göreve odaklanmakta güçlük çeken kişilerdir.