Yanma reaksiyonu, birçok kimyasal reaksiyona kıyasla basit bir süreçtir. İnsanoğlu çağlardan beri enerji elde etmek için bu reaksiyonu kullanmaktadır. Mesela, arabalarımızı hareket ettirmek için benzinin yanma reaksiyonunu kullanırız ya da evlerimizi ısıtmak için kömür, odun veya doğalgaz yanması reaksiyonunu kullanırız.

Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde ısınma ya da yemek pişirme amaçlı çoğunlukla odun ve kömür gibi bioyakıtlar kullanılmaktadır. Fakat, kömür ve odun gibi katı yakıtlar yanarken insan sağlığına zararlı dumanlar üretmektedir. Hatta Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her yıl katı yakıtların dumanlarına bağlı zehirlenmelerden 4 milyona yakın insan hayatını kaybetmektedir. Bu rakamın büyük bir çoğunluğu da çocuklardan oluşmaktadır.

Peki neden katı yakıtların yanmasıyla bu kadar duman ve dolayısıyla kirlilik oluşur? Aslında cevabı gayet kısa, çünkü yanma reaksiyonu tamamlanamamaktadır.

Yanma reaksiyonunun gerçekleşmesi için üç şeye ihtiyaç vardır. Yakıt, oksijen ve ısı. Buna yanma üçgeni denir. Odun ve kömür gibi katı yakıtlarda, oksijen-yakıt-ısı dengesini doğru oranlarda kurmak çok zordur. Bu sebeple yanma reaksiyonu başlar fakat tam anlamıyla doğru oranlar tutturulamadığından tamamlanamaz.

Birçok etken bu oranı değiştirebilir, mesela soğuk rüzgar ısıyı düşürüp yanmanın tamamlanmamasına neden olabilir ya da oksijensiz kalan yakıtın yanma reaksiyonu durabilir. Böyle durumlarda yanma reaksiyonu yarım kaldığından elde kül , karbon monoksit ve nitrojen oksit kalır. Karbon monoksit ve nitrojen oksit ve kül karışımı insanlar için maruz kalındığında çok tehlikeli sonuçları olabilir. Bu karışım aynı zamanda katı yakıtlardan çıkan dumanın da bileşenlerini oluştururlar.

---

---