Halüsinasyonlar ya da gerçekte olmayan şeyler görmek, bazen korkutucu ve acı verici olabilir. Halüsinasyonların fiziksel ve psikiyatrik vakalar olmak üzere pek çok nedeni olabilir. Ancak daha az bilinen bir neden ise, 1760 yılında vakayı ilk kez tanımlamış olan İsviçreli bir bilim insanı Charles Bonnet'in ismini taşıyor. 

Charles Bonnet sendromu, optik sinirler, göz ve beyin hasarından kaynaklı vakalar sonucu ciddi anlamda görme yetisini yitirmiş hastalarda görülen halüsinasyonları tanımlıyor. Sendromun tam nedeni henüz bilinmiyor, ancak en çok kabul gören teorilerden birisi; beyne ulaşan görsel duyusal sinyallerdeki kesilmeden (görme yetisini kaybetmiş birisindeki gibi), yani beynin aşırı ve istenmeyen beyin aktivitesini frenleyememesinden kaynaklandığını ileri sürüyor. 

Bu durum, beynin görme duyusundan sorumlu kısmının (görsel korteks) sinyalleri uygunsuz bir şekilde ateşlemesine yol açar. Kişi de gerçek bir uyaran olmamasına rağmen bir şey gördüğünü algılar - görsel halüsinasyon. Eğer benzer semptomlar; bir ya da iki gözü de görme yetisini kaybetmiş bir arkadaşınızda veya bir yakınınızda görülüyorsa, bunun "delirmenin" bir işareti olmadığını anlamak önemlidir.  

Önerilen

Deliryum Nedir ve Neden Tehlikelidir?

Charles Bonnet Halüsinasyonları

Halüsinasyonlar, çizgiler, şekiller veya ışık patlamaları gibi "basit" biçimlerde olabilirken; kelebekler görmek gibi hayvan resimlerini içeren daha "kompleks" yapıda olabilir. Bununla birlikte basit halüsinasyonlar çok daha yaygın görülür.  Saniyeler, dakikalar veya saatlere varan bir şekilde, tekrarlı ya da günde birkaç kez olmak üzere farklı uzunluk ve frekanslarda görülebilen halüsinasyonların, yıllarca sürmesi normaldir ve Charles Bonnet sendromuna sahip bazı insanlar hayatlarının geri kalanında bu semptomları yaşamaya devam ederler.

Charles Bonnet halüsinasyonlarının oldukça değişken bir doğası vardır. Yani etkilenen insanlar aynı şeyi tekrarlı olarak görmez ve Charles Bonnet sendromu olan birisi aynı sendroma sahip birisinden daha farklı şeyler görür. 

Halüsinasyonlar, nadiren çok az bir duygusal anlam içerebilir ya da hiç içermez. Bu da insanların gördükleri şeyin gerçek olmadığını anlayabilmesini mümkün kılar. Dolayısıyla bu halüsinasyolar genellikle mental bir bozukluktaki halüsinasyonlardan ayrılır. 

Charles Bonnet sendromunda görülen halüsinasyonların kendine özgü, ayırt edici diğer bazı özellikleri daha bulunur. Bu halüsinasyonlar yalnızca görme yetisinin kaybolduğu yerde görülür. Örneğin, sol gözü görmeyen birisi, halüsinasyonları yalnızca bu gözde görür. Öte yandan, halüsinasyonlar daha sıklıkla, gözlerin kapalı olmasından ziyade açık olduğu anlarda görülüyor ve kişi gözlerini kapattığında veya başka bir yere baktığında ortadan kaybolabiliyor. Bununla birlikte, Charles Bonnet halüsinasyonları, duyusal uyaranların az olduğu --gece veya loş ışık ya da hareketsiz-- ortamlarda daha yaygın görülür. 

Önerilen

Koku Halüsinasyonu: Kimsenin Alamadığı Kokular Almak

Kimlerde Daha Çok Görülüyor?

Avustralya toplumuna yönelik yapılan bir araştırmada, Charles Bonnet sendromu yaşayan yaş grubunun çoğunlukla 70 yaş üzeri insanlar olduğu ortaya koyuldu. Bunun muhtemel sebeplerinden birisi, bu yaş grubunda görme kaybının çok daha yaygın görülmesi olabilir. Ancak araştırmaya göre, görme yetisini yitirmiş herhangi bir yaş grubundaki sıradan birisi de Charles Bonnet sendromu geliştirebilir. 

Charles Bonnet sendromuna neden olan körlük nedenleri, genellikle maküler dejenerasyon, glokom, diyabet, felç ve yaralanmadır, ancak körlüğe neden olan herhangi bir hastalık da Charles Bonnet sendromuna neden olabilir. Öte yandan sendrom, doğuştan görme yetisi bulunmayan insanlarda görülmüyor. 

Toplumun ne kadarında bu sendromun görüldüğüne dair kesin veriler sunan herhangi bir araştırma bulunmuyor. Bunun nedenlerinden birisi de sendroma sahip kişilerin durumunu bildirmemesinden kaynaklanıyor. Çünkü insanlar sahip oldukları halüsinasyonları bildirdiklerinde; psikiyatrik bozukluk veya "delilik" gibi etiketler yeme korkusu taşıyor. Dahası, semptomları hakkında bilgilendirmede bulunan insanlar, psikoz veya demans gibi yanlış tanılar da alabilir. 

Önerilen

Halüsinasyonlar ve Delüzyonlar Düşünülenden Daha Yaygın

Tedavi Seçenekleri Sınırlı

Bir hekime gitmek (genellikle bir nörolog ve/veya geriatrist ile birlikte), halüsinasyonların diğer nedenlerini dışlamak için önemli bir ilk adımdır. Bunlar, bunama, fiziksel nörolojik durumlar (örneğin bir beyin tümörü), epilepsi ve enfeksiyonlara veya ilaçlara bağlı deliryumu içerebilir. Doktorunuz bunları ekarte etmek için kan testleri ve/veya beyin görüntüleme isteyebilir.

Charles Bonnet sendromu tedavisi oldukça sınırlıdır, ancak pek çok hasta, özellikle seyrek halüsinasyonlar veya yaşam kalitesini olumsuz etkilemeyen halüsinasyonlar için ihtiyaç duydukları tek şeyin güvence olduğunu bildirmektedir.

Halüsinasyonların sıklığını ve süresini en aza indirgeme stratejileri arasında; sık sık göz kırpma veya hızlı göz hareketi, daha aydınlık bir yere gitme veya ışığı yakma ve hareketsizliği önlemeye yardımcı olan sosyal etkileşimi arttırma yer almaktadır.

Yaşam kalitesini büyük oranda düşüren semptomları olan hastalar için, doktorlar antidepresanlar, antipsikotikler ve antiepileptik ilaçlar gibi ilaçları deneyebilirler, ancak bunların etkinliği değişken ve yan etkileri daha ağır basabilir. Görme kaybının nedeni düzeltilebilirse halüsinasyonlar ortadan kalkabilir (örneğin, şiddetli katarakt körlüğe neden olmuşsa ve hasta bir katarakt ameliyatı geçirirse).