CERN'de Fizik Sezonu Açıldı

Bilimin 27 kilometrelik Formula-1 pisti olan Avrupa Nükleer Araştırma Merkezinin (CERN) Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC), 25 Mart’ta verdiği kış arasından sonra dün yapılan ısınma turlarıyla 2016 keşifler sezonunu açtı.

Sezonun ilk proton-proton çarpışması sonrası detektörün yakaladığı görüntü. (Telif: CERN/LHCb)

Yaklaşık 1,5 aylık deneysiz dönemi de boş geçirmeyen bilim insanları LHC’yi yeni sezon için hazırladılar. Düşük yoğunlukta ışın atımları ile ince ayarı yapılan çarpıştırıcının genel anlamda tam kapasite çalışmaya hazır olmasının görülmesi ile CERN çalışanları 2016 yılı için hedeflerini büyük tutuyor: 2015’e göre 6 kat daha fazla veri elde etmek.

2015 yılı içinde 13 TeV (tera elektron volt) enerji seviyesinde proton çarpışması gerçekleştirerek bu alanda bir rekor kıran LHC’de 2016 yılında bir enerji artırımı yapılmayacak. 2015’in ikinci yarısında bu seviyedeki yüksek enerjili çarpışmalarda hızlandırıcının kullanımı konusunda yeterince deneyim kazandıklarından yeni sezon bilim insanlarının “ustalık” dönemi olacak.

LHC’deki mantık aslında oldukça sade; yüksek enerji kazandırılmış ve bu sayede neredeyse ışık hızına erişmiş proton demetlerinin, birbirlerine zıt yönlerde 27 kilometrelik pistin, ilgili deney detektörlerinin bulunduğu yerlerde çarpışmaları sağlanıyor ve atım başına 2244 proton demetinden oluşan ve 25 nanosaniye aralıklarla hızlandırılan parçacıklar, ATLAS ve CMS deneylerinde analiz edilmek üzere 400,000,000,000,000 proton çarpışmasına yol açabiliyor. Enerjiyi sabit tutarak daha çok parçacık demeti hızlandırmayı ve çarpışmalarının detektörlerin izlem alanında yoğunlaşmasının amaçlandığı 2016 yılı deneyleri, bir sonraki molaya kadar 6 ay sürecek.

ATLAS ve CMS’nin yanında diğer müdavim çalışma grupları olan ALICE ve LHCb’ye , bu dört ana deneyi tamamlayıcı ölçümler yapacak olan TOTEM, LHCf ve MoEDAL deneyleri de eklenecek ve Higgs Bozonu ve diğer yeni parçacıklarla ilgili mevcut bilgiler derinleştirilmeye çalışılacak.

CERN bilim insanlarına rastgele diyor, verimli bir parçacık fiziği sezonu diliyoruz…

Kaynak: