Post Author Avatar
Erhan Güven
Sağlık Bakanlığı - Yazar
Çoğumuz her sonbaharda, eczanelerde reklamlarını gördüğümüz zaman, o yılki grip aşımızı yaptırmamız gerektiğini hatırlarız. Zaman zaman neden olduğu ağır salgınlar ve bunların sonuçları nedeniyle, grip aşısı olması önerilen sağlıklı nüfus kapsamı her yıl biraz daha genişletiliyor.

Anladığımız şekliyle gribe neden olan virusun (İnfluenza) en önemli ve etkili savunma yöntemi antijenik (vücutta kendisine karşı koruyucu antikor oluşturma) yapısını neredeyse her yıl belli oranlarda değiştirebiliyor olmasıdır. Bunu da ürettiğimiz aşıların hedef aldığı, yüzeylerinde bulunan hemaglutinin (HA) isimli glikoprotein yapıdaki molekülün baş kısmında değişiklikler yapmak suretiyle gerçekleştiriyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de, o yıl için salgın yapması kuvvetli olasılık görünen İnfluenza tiplerini belirleyerek, onlara karşı antikor oluşturacak aşıların üretilmesini sağlıyor (2015-2016 sezonu aşısı için DSÖ tarafından önerilen virus tipleri; A/Kaliforniya/7/2009 (H1N1) benzeri, A/İsviçre/9715293/2013(H3N2) benzeri, B/Puket/3073/2013 benzeri) .

İnfluenza virusunun bu kadar hızlı bir şekilde kıyafet değiştirerek tanınmayı engelleme stratejisinin bizler için doğurduğu sonuçlar arasında en önemlileri; her yıl grip aşısı olmamız gerekliliği, aşı içeriğinin sürekli değişmesi nedeniyle maliyetinin belli bir sınırın altına düşmemesi, bilimsel de olsa tahminlere göre belirlenen aşının koruyucu olduğu virüs tipleri dışında bir salgınla karşılaştığımız anda “korunamama” olasılığımızın yüksek oluşu sayılabilir.

Grip virusuna ait HA- baş ve gövde kısımları (Telif: The Wilson Lab) Grip virusuna ait HA- baş ve gövde kısımları (Telif: The Wilson Lab) Grip virusuna ait HA- baş ve gövde kısımları (Telif: The Wilson Lab)

Mevsimsel tekrar aşılanmaları engelleyecek, birçok tür ve alt tipe karşı koruyuculuk sağlayacak daha “genelgeçer” bir grip aşısı geliştirmek bu konuda ulaşılmak istenen son noktadır. Yakın zamanlarda yayınlanan iki ayrı çalışmada bilim insanları, bahsettiğimiz sorunlara farklı yollarla da olsa sonuçta HA üzerinden bir çözüm geliştirmeyi hedeflemiş, antijenik olarak çok sık değişebilen baş kısmı yerine, birçok İnfluenza virusu için ortak yapıda olan ve mutasyon (genetik değişim, değişinim) yeteneği çok fazla olmayan “gövde” bölümü üzerinde yoğunlaştıkları araştırmaların hayvan deneylerindeki başarılarını açıklamışlardır.


HA üzerine geliştirilen bu hipotezin doğru temeller üzerine oturduğunun iki ayrı kanıtı olan bu erken çalışmalardan sonra, etkin ve güvenli bir evrensel grip aşısı için hâlâ uzun, zorlu ve masraflı bir süreç söz konusu. İnsanlar üzerinde yapılacak klinik çalışmaların, her şey yolunda gitse bile, sonuçlanması ve onaylanması için birkaç yıla daha ihtiyacımız var gibi görünüyor. Bu süre içinde, yaprakların dökülmesinin bize hatırlattığı şeylerden en önemlisi olmasa da bir tanesi, grip aşısı olmaya devam edecek.







Kaynak:
Nature Medicinedoi:10.1038/nm.3927
Science DOI: 10.1126/science.aac7263





 
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir