Burke Museum of Natural History (Burke Doğa Tarihi Müzesi) ve University of Washington'dan araştırmacılar Tyrannosaurus rex veya en çok bilinen adı ile T. Rex'e ait olan ve neredeyse bütün bir kafatası ile birlikte omurga, kaburgalar, kalça, pelvis ve çene kemikleri bulunan bir fosil keşfetti. Paleontologlar, fosilin bu hali ile hayvanın yüzde 20'sine tekabül etmekte olduğunu belirtiyor.

Aynı üniversitede biyoloji profesörü olan Gregory P. Wilson'ın liderliğindeki araştırma ekibi, T. Rex fosilini Montana'daki Hell Creek oluşumu olarak bilinen ve dünyaca ünlü bir dinozor fosili yatağı olan bölgede keşfetti. İlk olarak fark edilen fosil kemiklerin boyutları ve petek-biçimi yapıları araştırmacıların, fosilin bir etçil dinozora ait olduğunu düşünmesine neden oldu. Devam eden kazılarla da bahsi geçen vücut parçaları keşfedildi ve fosilin T. Rex'e ait olduğu anlaşıldı.

T. rex bilinen en büyük etçillerden biridir. Sivri dişleri, dev çenesi, 12 metrelik uzunluğu ve 5-6 metrelik yüksekliği ile T. Rex çok büyük bir olasılıkla şimdi olduğu gibi kendi döneminde de korku verici bir canlıydı. Fosil kalıntıları ve hatta T- Rex'in dışkı fosilindeki parçalanmış hayvan kemikleri, T. Rex'in Edmontosaurus ve Triceratops gibi başka dinozorları da yediğine işaret ediyor.

Geç Kretase döneminde (68-66 milyon yıl önce) Amerika kıtasında yaşamış olan T. rex'e ait yeni keşfedilen fosil kafatası yaklaşık 1.3 metre uzunluğunda ve yaklaşık 1.1 ton ağırlığa sahip. Ancak keşfedilen kafatasının yalnızca sağ yarısının görünür olması (dişleri ile birlikte) paleontologları, kafatasının solunun da bu taş kütlesi içinde mevcut olduğunu düşünmeye itti. Ne var ki bunun için fosili çevreleyen taşın çok dikkatli biçimde alınması, temizlenmesi ve bütünlüğün korunması için titizce kırılması gerekiyor.

Kafatası üzerinden yapılan ölçümler keşfedilen T. Rex'in bilinen en büyük T. Rex fosilinin yüzde 85'i kadar olduğunu gösteriyor. Ancak bu hali ile bile ortalama bir otobüs kadar büyük olduğu söylenebilir.



Bulunan fosil üzerinde yapılan yaş hesaplama uygulamaları, T. Rex'in 66 milyon yıl önceki yok olma olayından biraz daha önce yaklaşık 66.3 milyon yıl önce yaşadığını gösterdi. Aynı şekilde T. Rex'in kafatası boyutu da (T. Rex bireylerinin yaşlarının belirlenmesinde önemli bir göstergedir) hayvanın 15 yaşında olduğunu ve bu yaşta iken öldüğüne işaret ediyor. Yetişkin bir T. Rex'in ise 25-30 yaşına kadar yaşadığı biliniyor.

Gelecek yaz dinozorun vücudunun diğer kısımlarına ait fosilleri araştırmak üzere aynı bölgeye gidecek olan araştırmacılar, keşfettikleri kafatasının dünya üzerindeki 15. en tamamlanmış T. Rex kafatası olduğunu  belirtiyor.

Hell Creek Projesi adı altında, omurgalı, omurgasız, bitki ve jeoloji araştırmaları için bölgede görevli olan 45 paleontolog, jeolog ve çalışan dinozorların çağının özellikle de son iki milyon yılını öğrenmek üzere bahsi geçen bölgede çalışıyor. Bu dönemi takip eden 1.5 milyon yılın yeni memeli türlerin evrimine ve memeli hakimiyetine yer açmış olması projeyi daha da önemli bir noktaya taşıyor.



T. rex kafatası ve diğer kemikleri şu an için alçıdan bir koruma ile sarılmış durumda ve taşımalar sırasında bu şekilde dış etmenlerden korunuyor. Bugünden başlayarak da şimdilik alçıya sarılı olan fosiller, Burke Museum'da bir lobi sergisinde 2 Ekim'e kadar halkın ziyaretine açılacak ve sergilenecek.

Bu süreçten sonra Burke paleontoloji ekibi kemiği çevreleyen taşı temizlemeye ve fosili ortaya çıkarmaya çalışacak. Bunun da bir yıldan fazla sürmesi bekleniyor. Müze, T. rex kafatasını 2019 yılı içinde sergilemeye başlamayı planlıyor. s

 

---

Kaynak : University of Washington. "Paleontologists discover major T. rex fossil." ScienceDaily. ScienceDaily, 18 August 2016. <www.sciencedaily.com/releases/2016/08/160818165931.htm>.

---