Yarasalar kendi çıkardıkları seslerin nesnelerden yansıması (ekolokasyon) sayesinde karanlıkta yönlerini bulan ve bu sayede avlanabilen canlılardır. Fakat bu, yarasaların göremediği anlamına gelmez.

Bu mitin aksine yarasaların kör olmadığı hatta koşullara bağlı olarak kimi zaman avlanırken görüş yeteneklerini kullanmayı tercih ettikleri araştırmacılarca ortaya konmuştur. Ayrıca böcek avlamak yerine meyve nektarı içen pek çok meyve yarasaları, ses yansımasını hiç kullanmazlar. Bu türler özellikle keskin bir görüş yetisine sahiptir ve bazıları mor ötesi ışığı bile görebilmektedir.

Bat Conservation International (Uluslararası Yarasa Koruma) ekibine göre doğada en az 1300 yarasa türü mevcut ¹ ve bu türler; bitkiyle, böcekle ve kanla (bütün Latin Amerika türleri) beslenenler olarak üç farklı gruba ayrılır.

Farklı türlerde, çok farklı görsel yetenekler evrimleşmiştir. Örneğin, PLOS ONE ‘da yayımlanan 2009 yılına ait bir çalışmaya² göre Güney ve Orta Amerika’dan iki tür, Palla’nın uzun dilli yarasaları (Glossophaga soricina) ve Seba’nın kısa kuyruklu yarasaları (Carollia perspicillata) gün ışığında görmelerini ve renkleri algılamalarını sağlayan görsel reseptörlere sahiptirler. Hatta bu reseptörlerden bazıları, bu yarasaların insanın görebileceği ışık spektrumunun ötesindeki mor ötesi ışığı görmelerini sağlıyor olabilir.

Her iki türün de, bitkilerle beslendiği ve çiçeklerin de birçoğunun mor ötesi dalgalar yaydığı göz önünde bulundurulursa; bu özelliğin oldukça işe yarar olduğunu söyleyebiliriz. Uzun dilli yarasalar, sinek kuşları gibi meyve nektarıyla, kısa kuyruklu yarasalar ise değişik meyve, bitki ve böceklerle beslenirler. (Ayrıca UV görme yeteneğine sahip başka yarasa türleri de keşfedilmiştir.³)

Birçok türde de görüş yeteneği ve ekolokasyon birlikte çalışıyora benziyor. Rousettusa egyptiacus adlı Mısır meyve yarasası, keskin görüş ve ekolokasyon kabiliyetleri ile bu yarasalara örnektir. Current Biology‘de 2015 yılında yayınlanan bir çalışmaya⁴ göre, bu yarasaların karanlıkta ekolokasyondan daha fazla yararlandıkları ama kendilerine has dil şaklatma seslerini aydınlıkta dahi kullandıkları keşfedilmiştir. Araştırmacılar, makalelerinde; yarasaların, özellikle uçuş ardından konduklarında ekolokasyonu hızlandırıp görüşlerinden kazandıkları veriler ile sesleri birleştirerek mesafeleri ölçtüklerini öne sürüyorlar.

Hatta böcekçil yarasalar bile yapabildikleri zaman görme duyusunu kullanırlar. Animal Behaviour ‘da 2003 yılında yayınlanan bir makalede⁵, araştırmacılar, böcekçillerden kahverengi kulaklı yarasanın (Plecotus auritus) görme ve sonar (ses dalgalarının yankısına göre etraftaki cisimlerin yerlerinin belirlenmesi) bilgilerinin her ikisine de sahip olmasına rağmen avlanırken görüş yeteneğini tercih ettiğini belirtiyorlar. 2009 yılındaki bir çalışmaya⁶ göre ise Kuzey Amerika’daki en yaygın türlerden küçük kahverengi yarasa (Myotis lucifugus) ay ışığında yönünü bulabilmek ve alacakaranlıkta avcılardan kaçınmak için görsel almaçlara sahip olabilir.

Kısacası, bir daha çevrenizde yarasaların kör oldukları ‘geyiği’ açılırsa, bu gececil uçan memelilerin görsel yeteneklerini hatırlamak isteyebilirsiniz.

---

Kaynak ve İleri Okuma:
1 LiveScience. http://www.livescience.com/28272-bats.html
2 PLOS ONE. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0006390
3 Comparative Biochemistry and Physiology Part B: Biochemistry and Molecular Biology. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1096495912000097
4 Current Biology. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0960982215013640
5 Animal Behaviour. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S000334720392272X
6 Biochemical Systematics and Ecology. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305197809000441
-- Pappas, S. "Are Bats Really Blind?" LiveScience. http://www.livescience.com/55986-are-bats-really-blind.html

---