Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör

  Kuşların ayaklarında başparmak-benzeri diğerlerine ters yönde duran, tünemeye ve tutunmaya yarayan yapı üzerinde farklı bir adaptasyon tespit edildi. Ne var ki, dinozor atalarında bu parmak  küçük ve diğer parmaklarla aynı yönde duruyordu ve hatta yere değmiyordu bile.. Evrimsel olarak bu benzerlik ise paralel olarak kuşların embriyonik gelişimlerinde gözlemlenebiliyor: Parmak oluşmaya başladığında dinozorların parmaklarına benziyor.


  Ancak metatarsal olarak bilinen süreçte, embriyonik düzlem kendi üzerine kıvrılırken parmak terse doğru dönüyor. Şili Üniversitesi yaptığı çalışmada bu sürecin altında yatan mekanizmayı inceledi ve embriyonik kas grubu başparmak-benzeri yapının olduğu bölgeye ulaştıktan sonra kıvrılmanın başladığını gözlemledi.





  Bulgular, evrimsel süreçte geçirilen genetik değişimlerin morfolojik sonuçlarını en net şekilde gözlenebileceği örnek olarak değerlendirildi.

Kuş embriyoları gelişimsel süreçlerinin büyük bir kısmını yumurtanın içinde gerçekleştirir, ayağın bu parmağının ilk oluşumu da burada embriyo tabanındaki kıvrımın bu bölgeye denk gelen kısmının kesişmesiyle başlıyor. Bu parmak yapısında kıkırdak olgunlaşması ve büyümesi ile ilgili genler, diğer genlerden daha geç ekspres edilmeye ( protein sentezleme) başlıyor. Çok hızlı bölünebilen kök hücrelerini koruyarak daha uzun süre boyunca büyümeye devam ediyor. Bu şekilde sürekli olgunlaşmamış halde kalan parmak, kas aktiviteleri ile hızla şekil değiştirebiliyor ve farklı şekillerde büyüyebiliyor.

Gözlemler, embriyonik kas yapısının mekanik etkileri ile kendi üzerine katlanarak parmak yapısını oluşturduğunu kanıtlıyor. Devamında yapılan deneylerde, dekametonyum bromid - embriyonik kasları paralize edebilen bir kimyasal ilaç- kullanarak tavuklarda aynen dinozor atalarınkine benzer düz ve karşı yönlü durmayan parmak gelişimi gözlemlendi. Deney bu haliyle, dinozor özelliklerini kuşlarda yeniden yaratmak üzere yapılan sayılı deneylerden biri arasına girmeyi başardı. Sonuçlar Scientific Reports'da online olarak yayımlandı.

Mutasyon temelli evrimsel değişim çalışmaları içinde, embriyonik kas aktivitesi ile evrimsel ve gelişimsel farkların gözlemlendiği sayılı araştırmalardan biri olan çalışma ile "gerçek gelişim mekaniği" de incelenmiş oldu.

Tüm organizmanın evrimi düşünüldüğünde, bu vücut parçasının evrimi çok önemli bir yol gösterici ve kaybolan veya değişen özellikler üzerine de iyi bir kanıt niteliği taşıyor.

 






Referans :João Francisco Botelho, Daniel Smith-Paredes, Sergio Soto-Acuña, Jorge Mpodozis, Verónica Palma, Alexander O. Vargas. Skeletal plasticity in response to embryonic muscular activity underlies the development and evolution of the perching digit of birds. Scientific Reports, 2015; 5: 9840 DOI: 10.1038/srep09840




 
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir