Post Author Avatar
Gürkan Akçay
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör

Aynı türün erkekleri ve dişilerinin bazen neden birbirinden oldukça farklı göründüğünü hiç merak ettiniz mi? Bütün bu farklılık, eşleşme yarışında cinsel seçilim sürecinin tetiklediği bir durum olan cinsel dimorfizm (seksüel/cinsiyete bağlı/eşeysel iki-biçimlilik ) dolayısıyla böyledir.

Cinsel dimorfizm, birçok yönden (boyut, renk, davranış ve ikincil cinsiyet karakteristiklerinin, yani kuyruk tüyleri, memeler ya da boynuz yapısının varlığı gibi) kendini gösterebilir.

Mandriller

Bunun en iyi örneklerinden birisi, eşeysel iki-biçimli memeli türü olan mandrillerdir. Aşağıdaki görselde erkek ve dişi mandrilleri incelediğinizde, fark edeceğiniz ilk şeylerden birisi erkeğin yüzünde daha canlı renkler olduğudur. Bunun yanı sıra, eğer bu görkemli primatlardan birine yakından bakma fırsatı yakalarsanız, cinsiyetler arasındaki boyut farkının son derece göze çarpıcı olduğunu çok çabuk fark edeceksiniz.  Ortalama bir dişi mandril yaklaşık 12 kg ağırlığındayken, bazı erkek mandriller 37 kg kadar çıkabilir.

Görsel:Curioso/Edwin Butter/Shutterstock

Fakat mandriller, üç yüzgeçli deniz canavarının (Lat. Cryptopsaras couesii) yanında neredeyse hiçtir. Bu deniz canavarları, okyanus yüzeyinin yaklaşık 2.000 metre altında yaşar. Bu ürpertici görünümlü fener balığı, tartışmasız cinsel dimorfizmin dünyanın en uç ve tuhaf tezahürüdür. Aşağıdaki görselde de göreceğiniz üzere, bu türün dişileri yaklaşık 30 cm gibi bir boyuttayken, erkekleri 1,5 cm boyutuna zar zor ulaşır. Boyuttaki bu çarpıcı farklılık, büyük ölçüde, türlerin parazit çiftleşme uygulamalarından kaynaklanmaktadır.

Fener Balıkları

Görsel: Commons sibi/Wikimedia

Erkek fener balıklarının evrimi onları son derece geride bıraktı. Hatta bazı türlerde, erkekler kendilerini besleyecek bir kapasiteye bile sahip değildir. Bu yüzden, erkekler neredeyse hemen kuyruğuna takılacakları bir dişi bulmak zorundadır, yoksa ölürler. Bağlanacakları bir dişiyi bulduktan sonra, dolaşım sistemleri birleşir ve dişi, erkeğe yiyecek sağlarken, erkek de dişiye sperm sağlar.

Sülünler

Görsel:Piotr Krzeslak/Szczepan Klejbuk/Shutterstock

Daha geniş boyutlarının yanı sıra, erkek sülünler; renkli tüyleri ve ekstra uzun kuyruklarıyla karakterizedir. Dişi sülünler ise, görünüm itibariyle daha minimaldir.

Deniz Filleri

Görsel:David Osborn/jo Crebbin/Shutterstock

Bu yüzgeçayaklılar, erkeklerinde bulunan ve bir fil burnunu andıran büyük burunlarından dolayı bu ismi almışlardır. Bu bombeli alışılmadık büyüklükteki burunu geliştirmelerinin nedeni, çiftleşme döneminde inanılmaz derecede gürültülü sesler üreten bir püskürtücü yeteneği göstermesidir.

Turuncusüslü kelebekler

Görsel: Matthijs Wetterauw/anderMeertinsPhotography/Shutterstock

Turuncusüslü kelebekler (Lat. Anthocharis cardamines), sergiledikleri özel cinsel dimorfizmden kaynaklı bu ismi almışlardır. Türün erkeklerinin ön kanatlarında turuncu renkler görülür.

Afrika Aslanları

Görsel: Jason Prince/Maggy Meyer/Shutterstock

Afrika aslanlarının ikonik gür yeleleri, cinsel seçilim süreciyle son derece bağlantılıdır ve yapılan araştırmalar, dişi aslanların; çiftleşmek için, koyu renkli ve daha gür yeleleri olan erkekleri seçmelerinin daha muhtemel olduğunu ortaya koyuyor.

Mandarin Ördekleri

Görsel: Panu Ruangjan/Super Prin/Shutterstock

Mandarin ördeklerinin (Lat. Aix galericulata) her iki cinsiyeti de çok renkli bir tüy örgüsüne sahiptir. Özellikle de türün erkekleri, kırmızı gagaları, belirgin sorguçları ve renkli tüyleriyle dikkat çekiyorlar.

Orangutanlar

Görsel: Sergey Uryadnikov/Gudkov Andrey/Shutterstock

Orangutanlar, cinsel erişkinliğe ulaştıkça, erkek orangutanlar, bir baskınlık ifadesi olan geniş yanak kanatları geliştirmeye başlar. Bir ailede birden fazla erkek olduğunda, daha dominant olan erkek daha abartılı yanak kanatları gösterir.

Florida'daki Wauchula'da bulunan Yüksek Apeler Merkezi'nde (Center for Great Apes) yaşayan Radcliffe, yetişkin bir erkek olmasına rağmen yanak kanatları yok. Çünkü insanlar tarafından tutsak edildiği sirkte, henüz yavruyken hadım edilmiş. Florida'daki Wauchula'da bulunan Yüksek Apeler Merkezi'nde (Center for Great Apes) yaşayan Radcliffe, yetişkin bir erkek olmasına rağmen yanak kanatları yok. Çünkü insanlar tarafından tutsak edildiği sirkte, henüz yavruyken hadım edilmiş.

 

Tavuskuşları

Görsel: Brigida Soriano/igor.stevanovic/Shutterstock
Tavuskuşları, cinsel dimorfizmin en iyi bilinen ve en güzel örneklerinden biridir. Türün erkekleri, açılan son derece gösterişli, göz alıcı renklerle donanmış tüylerin bulunduğu bir kuyruğa sahipken, dişiler, fark edilir biçimde sade bir görünüme sahiptir.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir