Post Author Avatar
Gürkan Akçay
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
US 708 isimli bir yıldızın galaksimizden saatte 4.3 milyon kilometre hızla ayrıldığı belirlendi. Bu çıkış hızı bugüne kadar gözlemlenen en büyük hız. Yıldızın bu hızı etraftaki bir süpernova patlamasına dayandırılıyor.

Galaksi çekiminden kaçabilmek yeterince hızlı olan yıldızlar hiper hız yıldızları (HVSs) olarak adlandırılırlar. Geçen yıl, süper devasa galaksi M87 tarafından dışarı atılan bir yıldız kümesi bulunmuştu. Fakat US 708 sahip olduğu hız ve yoğun helyum yıldızı olarak bilinen tek HVS olması bakımından diğerlerinden farklı.

Science 'da yayınlanan yeni ölçümler daha önce tercih edilen HVSs kökeni teorisine yönelik şüpheleri artırdı.

Makale yazarları

" Geniş ölçüde kabul edilen hiper hız yıldızlarının ivmesi teorisine göre, yakın ikililer Galaksimizin merkezindeki süper kütleli kara delik tarafından dağıtılırlar ve dağıtılanlardan birisi hiper hız yıldızıdır " diyorlar ve bu teorinin birçok hiper hız yıldızlarıyla uyumlu olduğunu doğruluyorlar.

Buna karşın, US 708 bu teori ile tam anlamıyla uyuşmuyor. US 708'in çok küçük sıcak bir yıldıza evrilebilmesi için yıldızların kendilerine çok yakın eş yıldızları olması gerektiğine inanılıyor. Her ne kadar, bazı yakın ikililerin bir tanesini çok yüksek bir hızda gönderirken diğerini -es- geçen daha ağır objelerle karşılaşması teoride mümkün gözükse de, pek olası değil.

Öte yandan, HVS 'lere açıklama getiren ve ivme, yakındaki bir süpernovadan kaynaklanan şok dalgasının bir sonucudur diyen alternatif bir hipotez ise kayıp ikili birliklerle neredeyse tamamen uyuşuyor. Eğer buradaki süpernova; gazların donör yıldızdan beyaz ışıklı cüce yıldız üzerine yayılan yakın ikili sistemlerin meydana geldiği düşünülen Type Ia ise taşlar yerli yerine oturuyor demektir.

US 708'in hareketinin ve arkasında bıraktığı izin ölçümleriyle, makale yazarları ve European Southern Observatory 'den Dr. Stephan Geier; yıldızın muhtemelen yaklaşık 14 milyon yıl önce galaktik daireden geçtiğini ve kesinlikle galaksinin merkezinden gelmediğini hesapladılar. Yıldızın; bir "karbon-oksijen beyaz ışıklı cüce yıldızın" eşi olduğunu ve güneşten daha ağır olduğunu ileri sürdüler.

US 708'in  galaktik düzlemde nerede olduğunu gösteren siülasyon. Siyah nokta galaktik merkezi, yıldız güneşi, üçgen ise US 708'in şuanki pozisyonunu gösteriyor. US 708'in  galaktik düzlemde nerede olduğunu gösteren siülasyon. Siyah nokta galaktik merkezi, yıldız güneşi, üçgen ise US 708'in şuanki pozisyonunu gösteriyor.


İki yıldızın yörünge dönüş süresinin yaklaşık 10 dakika olduğu düşünülüyor ve bu durum Helyum yıldız ve beyaz ışıklı cüce yıldız ikilisinin periyodu ile de oldukça tutarlı. Öte yandan büyük bir yıldıza oldukça yakın olmak sıcak cüce yıldızın çok hızlı dönmesine sebep olur.  Geier'in ekibi US 708'in şaşırtıcı bir şekilde 115 km/s hızla döndüğünü ancak modellemesindeki beklenen hızın dörtte biri olduğunu hesapladılar. Aradaki fark, patlamadan önce açısal momentumun önceki eş yıldıza aktarılmış olabileceğinden kaynaklandığı ile izah edilebilir.



Kaynak: Stephen Luntz, "Astronomers Spot Star Leaving Milky Way At 2.7 Million Miles Per Hour", http://www.iflscience.com/space/supernova-expels-star-record-speed
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir