Post Author Avatar
Gürkan Akçay
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Yeni bir model; Güneş hareketleri hakkında şimdiye kadarki en tutarlı verilerle, 2030 ve 2040 yılları arasında Güneş aktivitesinin %60 oranında düşüş göstereceği tahmininde bulunuyor. Bu da demek oluyor ki; sadece 15 yıl içerisinde Dünya, araştırmacıların deyimiyle "mini bir buz çağı" yaşayacak.

Maunder Minimum olarak adlandırılan ve 1645-1715 yılları arasında özellikle Kuzey Yarım Küre'de bir dizi aşırı soğuk kışların yaşandığı son mini buz çağından beri Güneş aktivitesinde böylesi bir azalma görülmemişti.

Yapılan bu tahmin; Güneş'in "11 yıllık kalp atışı" olarak bilinen verilere dayandırılıyor.  Güneş aktivitesi her yıl aynı değildir, bu aktivite 10-12 yıl boyunca devam eden dalgalanmalar gösterir. 172 yıl önce bu durumun keşfedilmesinden beri, bilim insanları her döngünün nasıl olacağına dair tahminler yürütmekle uğraşıyorlar.

Fakat geçtiğimiz hafta Wales'da yapılan National Astronomy Meeting'de (Ulusal Astronomi Buluşması); İngiltere'deki Northumbria University'den matematik profesörü Valentina Zharkova; Güneş'in iki katmanında meydana gelen dinamo etkilerine dayanarak Güneş döngülerinin nasıl olacağını tahmin eden yeni bir model sundu. Zharkova modelle %97 oranında bir tutarlılıkta tahmin geliştirebileceğini söylüyor.

Peki, dinamo etkileri olarak isimlendirilen bu şeyler tam olarak nedir?

Dinamo etkileri; Dünya'nın dış katmanının, elektrik akımı oluşturmak için zayıf bir elektrik alan boyunca iletken bir materyal olarak (sıvı demir gibi) nasıl hareket ettiğini açıklayan jeofizik teorisinin bir parçasıdır. Bu elektrik akımı; aynı zamanda, Dünya'nın dönüş ekseni boyunca iki manyetik alan oluşturmak için Dünya yüzeyinin altında akışkan hareketi ile etkileşim halindedir.

Zharkova'nın modeli bu teoriyi Güneş'e uyguladığında, tahminler; iki yeraltı katmanında -birisi konveksiyon bölgesinin derinlerinde, diğeri yüzeye yakın bir yerde- her ikisi de Kuzey ve Güney Yarım Küreler arasında dalgalanan dinamo etkilerinin bulunduğunu gösteriyor.

Zharkova:

"Güneş'in iç kısmındaki iki farklı katmandan gelen çiftler halinde manyetik dalga bileşenleri keşfettik. Her ne kadar bu frekans biraz farklı ve zamanla dengelenmiş olsa da, bileşenlerin ikisi de yaklaşık 11 yıllık bir frekansa sahip. İki dalgayı birleştirip mevcut Güneş döngüsünün gerçek verileriyle karşılaştırdığımızda tahminlerimizin %97'lik bir tutarlılığa sahip olduğunu gördük" diyor.

Bu manyetik dalga örgülerine bakarak, model; önümüzdeki iki 11 yıllık kalp atışında, 2022'de zirveye çıkacak olan Döngü 25 ve 2030'dan 2040'a devam edecek olan Döngü 26'da birkaç Güneş lekesi olabileceğini öngörüyor.

Zharkova; Döngü 26'da iki dalganın birbirinin ayna görüntüsü şeklinde aynı anda fakat Güneş'in zıt kutuplarında zirveye ulaşacağını ve etkileşimlerinin yıkıcı olacağını ya da birbirini yok edeceğini, dolayısıyla bunun da: "Maunder Minimum" özelliklerine  yol açacağını tahmin ettilerini söylüyor.

 




Kaynak: Royal Astronomical Society (RAS). "Solar activity predicted to fall 60% in 2030s, to 'mini ice age' levels: Sun driven by double dynamo." ScienceDaily. ScienceDaily, 9 July 2015. <www.sciencedaily.com/releases/2015/07/150709092955.htm>.


Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir