Köpekler, kurduğumuz karmaşık cümleleri anlamıyor olsalar da iyi birer dinleyici gibi davranırlar. Peki ya duygularımız? Acaba köpekler duygu durum değişiklerimizi ne kadar ve nasıl anlıyor?

Yapılan yeni bir çalışmaya göre, negatif duygular köpekler için bulaşıcı. Küçük dostlarımız, negatif duygulara sahip bir insanın ya da köpeğin yalnızca ses tonundan etkilenerek olumsuz hisleri edinebiliyorlar.

‘’Duygusal bulaşma,’’ aslında empatinin en temel formu. Burada gelişmiş seviyede bir empati kurma yeteneğinden bahsetmiyoruz. Duygusal bulaşma kendiliğinden gerçekleşiyor ve bilinçsiz bir şekilde iki hayvanın duygusal halleri eşleşiyor. Daha önce yapılan çalışmalarda da bu duygu paylaşımının delillerine primatlarda, sıçanlarda ve kuşlarda rastlanmıştı. Evcil köpeklerin empati duyguları üzerine yapılmış çalışmalar da mevcut. Evcil köpekler üzerine yapılan bir çalışmada, sahibi ağlıyormuş gibi davrandığı zaman köpeklerin teselli eder gibi davrandığının bulgularına ulaşılmıştı.

Köpeklerdeki duygusal bulaşma hakkında daha fazla bilgi toplamak için, Annika Huber ve çalışma arkadaşları 53 evcil köpek üzerinde araştırma yürüttüler. Bu canlılar birçok farklı saf ve melez türden seçildi. Daha sonra bilim insanları, köpeklerin hüzünlü seslere olan tepkilerini incelediler.

Farklı denemelerde, insanların gülme ve ağlama sesleri köpeklere dinletildi. Bunun yanı sıra, diğer köpeklerin oyun oynarken havlamaları ve yalnızken çıkardıkları huysuzluk sesleri de dinletildi. Ayrıca, hiçbir duygu taşımaması gereken cırcır böceği sesleri, kuş sesleri, yağmur sesleri ve nötr insan konuşmaları da köpeklere dinletilen sesler arasında. Araştırmacılar köpeklerin, sahiplerinin tesiri altında kalmaması için de ek önlemler aldılar. Deneyin gerçekleştirildiği oda içerisinde köpeklere bu sesler dinletilirken, sahiplerinden de aynı oda içerisinde kulaklıktan farklı sesleri duyarlarken dergi okumak gibi şeyler yaparak köpeklerle ilgilenmemeleri istendi.

Bilim insanları, kaydedilen her bir deney videosunu analiz edip köpeklerin tepkilerini incelediler. Bu tepkileri analiz ederken birçok farklı parametre kullanıldı. Köpeğin sesleri duyarken sahibine ya da sesin geldiği yöne bakıp yönelmesinin yanı sıra havlaması, sızlanması, zemini kazmaya çalışması, esnemesi, dudaklarını yalaması, kuyruğunu sallaması gibi tepkilerden canlının yaşadığı duygu durum tahmin edilmeye çalışıldı.

Araştırmacılar, köpeklerin duygusal olmayan seslerden (doğa sesleri, nötr insan konuşması) daha çok duygusal seslere (gülme veya ağlama sesi, köpeklerin havlama veya sızlanma sesi) tepkisel davrandığını keşfettiler. Üstelik köpekler, olumsuz duyguların seslerine pozitif olanlardan daha çok tepki gösteriyorlardı. Bir köpeğin sızlanmasını ya da bir insanın ağlamasını duyan köpekler, daha tedirgin davranışlar sergilediler.

Fakat, ilginç bir şekilde, köpeklerin insanlardan gelen negatif duygu durum seslerine ve diğer köpeklerden gelen negatif duygu durum seslerine verdikleri tepkiler arasında neredeyse hiç fark yoktu.

Bu durum, evrimsel anlamda mantıklı olabilir. Bir hayvan tehlikeli bir durumdaysa ve olumsuz duygular sergiliyorsa, yakındaki hayvanların bu duyguları anlayabilmesi hayatta kalma şanslarını artırabilmeleri açısından önemli olabilir.

---

İlgili Makale:

• Huber, A., Barber, A.L.A., Faragó, T. et al. Anim Cogn (2017) 20: 703. https://doi.org/10.1007/s10071-017-1092-8 (Open Access)

---