Post Author Avatar
İdris Kalp
Akdeniz Üniversitesi - Çevirmen
Yayımlanan bir makale, ürkütücü bir önermeden söz ediyor: Pek yakında, insanların yanaklarından veya derilerinden alınan kök hücreler, üreme hücreleri (sperm veya yumurta) elde etmek için kültürde yetiştirilebilecek ve böylelikle insan meydana getirilebilecek.

Tüpte gametojenez (üreme hücresi üretimi) (Orijinal: in vitro gametogenesis, IVG) olarak bilinen bu süreç, insanlardan alınan hücrelerde asla tamamlanamadı. Hatta insanlar ve primatları içeren çalışmalar çok az başarıya ulaştı. Fakat bu süreç ile dünyaya getirilmiş gerçek ve yaşayan fareler (hatta gelişimine izin verilmeyen daha da fazla fare embriyosu) var. Tüm belirtiler, yakında farelerin ardından insanların geleceğini gösteriyor.

Science Translational Medicine dergisinde yayımlanan makalede, üç araştırmacı, bu teknoloji hakkındaki bazı ciddi kültürel ve etik sorunları ele alma vaktinin geldiğini öne sürüyor. Brown Üniversitesi’nde sağlık bilimi profesörü ve makalenin yazarlarından Eli Adashi, bu teknolojinin tıbbi faydalarının oldukça açık olduğunu söylüyor.

“Genç bir kızın kansere yakalandığını ve kemoterapi ve radyoterapiye maruz kaldığını, ardından iyileştiğini düşünün. Bu kız, artık çocuk sahibi olmayı planlayan yetişkin bir kadın ve kanser tedavisinden dolayı kısırlığa maruz kalmış durumda. Böylesi bir birey, günümüzde yumurta bağışına ihtiyaç duyar ki bu da öyle göründüğü kadar kolay değildir. Çünkü yumurta üretimi veya bir kadından yumurta alınması, erkekten sperm alınması kadar basit değildir.” diye ekliyor Adashi.

IVG yöntemi ile, üçüncü şahıslardan yumurta alınması gibi karmaşık ve pahalı bir yönteme ihtiyaç kalmaz. Bunun yerine yanak içinden pamukla alınan bir örnek ve laboratuvarda kültür için gereken biraz zamanla, bir kadının ihtiyaç duyacağı kadar yumurta üretilebilir. Benzer şekilde, genetik kısırlık sorunlarına sahip erkekler de, spermlerin genlerini kısır olmayacak şekilde düzenleyecek tedavilerden faydalanabilir. Fakat genellikle bu erkeklerden, tedavinin işe yaraması için gereken miktarda sperm almak oldukça zordur.

IVG, doktorlara neredeyse sınırsız bir kaynak sağlayabilir. Ayıca IVG, hâlihazırda kullanımda olan tüp bebek yöntemini daha da ucuzlatabilir. Çiftin karmaşık ve genellikle zor bir yumurta ve sperm alınması işlemine tabi tutulmasına gerek kalmaz; birkaç dakikada yanak içinden alınan bir örnek de aynı işi görecektir. Ancak, Adashi ve çalışma arkadaşlarının yazdığı makaleye göre (oldukça büyük bir ancak), IVG ile alakalı etik ve açıkçası siyasi endişelerin olmasının gerçek nedenleri var. İlk olarak, yeni insanlar dünyaya getirmeyi içeren her yeni teknoloji, fazlasıyla büyük bir güvenlik testleri dizisini geçmek zorunda. Öncelikle insan olmayan primatlarda, sonrasında insanlarda. Düzenleyiciler, bu süreç sonunda dünyaya gelmiş herhangi bir çocuğun sağlık sorunları ve diğer sorunlar için dikkatlice izlendiğinden emin olacak. Fakat IVG bu engeli aşsa bile, embriyolar ve hayatlarının ilk aşamaları hakkındaki ciddi kültürel hassasiyetlerle karşı karşıya gelecek.

“Eğer bitmek tükenmek bilmeyen bir yumurta ve sperm kaynağına sahip olursanız, bu hücrelerin bir kısmından veya tamamından embriyo üretebilirsiniz” diye anlatıyor Adashi.

Eğer çocuk sahibi olmak veya araştırma yapmak amacıyla büyük sayılarda embriyo üretilirse, bunların çoğu muhtemelen bilerek veya bilmeyerek yok edilecek ve bir embriyoyu yok etmenin cinayet olduğunu kabul eden insanlar var. Aslında bu yeni bir sorun değil. Kök hücreler ve insan embriyoları ile alakalı etik sorunlar, tıp bilimini ulusal siyaset seviyesine varana kadar, yıllar boyunca etkiledi. Fakat IVG bu tartışmalar için, embriyolara insan hakları atfeden aktivistler ile kısırlık tedavisi arayan aileler arasında gerçek bir çatışma olasılığı ile yeni bir potansiyel parlama noktası sunuyor ve bu çatışma çoğu insanın fark ettiğinden daha da yakın olabilir.

“10 küsur yıl o kadar da uzun bir süre değil. İnsanlar üzerinde kıyaslanabilir bulgular yayımlandığında, bunun size en azından şüphe vermesi muhtemeldir. Bilemiyoruz, fakat buradaki esas nokta, beklediğimizden daha yakın olduğu. Bu zamanı beklemeyelim, etik tartışmalara şimdiden başlayalım. Diğer bütün konuşmalar gibi, bu da oldukça zaman alacak. Bunu ne kadar iyi yürüttüğümüze ve iyi yürütmek zorunda olmamıza bağlı olarak, daha da fazla zaman gerekecek” diye ekliyor Adashi.

Eğer bilim insanları bu tartışmalara başlamazsa, sonuçların bilim adına kötü olacağı konusunda uyarıyor ve ekliyor: “Bu tartışmayı, Science veya Nature gibi dergilerde, yöntemin insanlarda da başarılı olduğunu anlatan bir makale yayımlandığını gördüğünüz zaman yapmak pek de akıllıca olmayacaktır. Bu, topluluğumuz açısından pek akıllıca olmayacaktır. Bu nedenle, mümkün olduğu kadar buna hazırlansak iyi olur.”




Kaynak:

Scientists say it's time we discussed creating humans from stem cells http://www.sciencealert.com/scientists-say-now-s-the-time-to-talk-about-creating-humans-from-stem-cells

Disruptive reproductive technologies http://stm.sciencemag.org/content/9/372/eaag2959.full DOI: 10.1126/scitranslmed.aag2959

Görsel: https://www.dnaforce.ca/article/DNA-testing-for-IVF-Paternity-Fraud.html




Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu "Kullanım İzinleri"ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir