Post Author Avatar
Erhan Güven
Sağlık Bakanlığı - Yazar
Hastanede uzun süreli yatan, ağır bağışıklık yetmezliği olmasına rağmen gelişmiş yoğun bakım ünitelerinde hayata bağlanan hastalar, birkaç on yıl öncesinde hayal edilemeyen karmaşık ameliyatların uygulanabilir hale gelmesi gibi birçok duruma bağlı olarak artmakta olan çoklu antibiyotik direnci gösteren bakteri infeksiyonlarına, uygunsuz ve yaygın antibiyotik kullanımı nedeniyle savunma sistemlerini hızla güçlendiren bakteri suşlarındaki artış da eklenince insanlığın -infeksiyon hastalıkları bağlamında- kaçınılmaz bir sona, bir başka deyişle penisilin öncesi çaresiz döneme koşar adım yolculuğunu yavaşlatacak bir çalışma umut vaat ediyor.

Vücudumuzda bize zarar vermeden, hatta sindirimden bağışıklığa birçok sistemimizde kararlı iç çevremizi korumamıza yardımcı olan kommensal (ortakçı) mikroorganizmaların var olduğunu biliyoruz. Bunlardan, sağlıklı insanların %15-30’unun burun deliklerinde yaşayan, bugüne kadar bizim için belirleyebildiğimiz yararlı bir faaliyeti olmamasının ötesinde ağır bağışıklık yetmezliği olanlarda, uzun süre hastanede kalanlarda, ameliyat geçiren hastalarda ölümcül infeksiyonlara neden olan ve daha da ilginci “antibiyotiğe dirençli bakteri” denildiğinde akla ilk gelen biri var ki adını duymak bile bir yoğun bakım uzmanını veya bir cerrahı derin kederlere gark eder: Staphylococcus aureus.

Çeşitli S.aureus suşları ve Enterokok  grubu organizmaların başı çektiği grupta yer alan bakteriler, hali hazırda hastanede kalış süresinde uzama, ek hastalıkların ortaya çıkması, sağlık harcamalarında patlama ve en önemlisi de ölümle sonuçlanan bir yelpazede sorun yaratmaya devam ederken, bulunduğu zamanlarda coşkuyla karşılanan metisilin, vankomisin gibi geniş etki alanlı kuvvetli antibiyotiklere hızla direnç geliştirmeleri sonucunda birkaç on yıl içinde hastalık nedenli ölüm sıralamasında kanseri bile geçebilecek görünüyorlar. İşte bu nedenle, Orta Çağ Avrupası için “Bir zamanlar insanlar vebadan kırılıyormuş” şeklindeki yorumların “komik” sayılmayacağı günler çok da uzak olmayabilir.
Gram (kristal viyole) boyama ile sevimli bir mor renk alan, üzüm salkımları şeklinde kümelenen ve katliam için zayıf an kollayan bakteri: S.aureus Gram (kristal viyole) boyama ile sevimli bir mor renk alan, üzüm salkımları şeklinde kümelenen ve katliam için zayıf an kollayan bakteri: S.aureus


Almanya’daki Tübingen Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, aynı soydan gelen ve yine S. aureus gibi kimimizin ortakçı bir yaşam sürdüğü Staphylococcus lugdunensis, işimize yarayacak bir “yamyam” olabilir. Özetle, çalışmaya göre S.lugdunensis varlığında bilinen antibiyotiklere dirençli S.aureus’un etkinliği ortadan kalkıyor. Hem de bu baskılama sayıca oldukça dengesiz ortamlarda bile izlenebiliyor -bir lugdunensis, insanda on aureus gücünde-.

S.lugdunensis’in ürettiği ve lugdunin adı verilen bu antimikrobiyalin, antibiyotik olarak kullanıma sunulması için en az on yıllık bir araştırma-deneme süresine daha gereksinim olduğunu belirtmemiz gerek. İnsan vücudunda ortakçı olarak yaşayan bir bakteriden elde edilen ilk antimikrobiyal olması nedeniyle de önemli bir buluş olarak tanımlanabilecek lugduninin, sadece S.aureus’a karşı değil diğer Gram boyanan bazı bakterilere karşı da etkin olduğu gösterilmiş durumda. Açtığı yol sayesinde kaybetmeye doğru hızla ilerlediğimiz bu savaşta, yeni silahlar için bakılacak bakir cephaneliği göstermesi açısından da önemli bir buluş olan lugdunin, şayet patent için gerekli ön incelemeleri başarıyla atlatırsa yeni bir antibiyotik kuşağının -makrosiklik tiyazolidin peptik antibiyotikler- da ilk üyesi olmuş olacak.

İnternet üzerinden hastalığınıza çözüm ararken, hekiminizden antibiyotik reçetesi talep ederken ve en önemlisi hastalarınıza antibiyotik verirken, insan ırkını devam ettirmek için, size çok küçük ve önemsiz gelen bu heyecan verici buluş gibi binlercesine daha ihtiyacımız olduğu gerçeğini hatırlamanız dileğiyle…




Kaynak ve İleri Okuma:

  • 10.1038/nature18634

  • 10.1093/jac/dkp159

Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir