İki düzine; galaksilerinden, geri dönmemek üzere uzaklaşmış kaçak yıldız bugün biliniyor, ki bunlardan biri hali hazırda bulundu bile. Şimdi ise gökbilimciler uzaydaki bölgelerinden uzaklaşmış ve intergalaktik uzayda gezinmekte olan 11 adet galaksi olduğunu tespit etti.

Bu kaçak galaksileri yalnız bir gelecek bekliyor çünkü yaşadıkları galaksi kümelerinden uzaklaşmış durumdalar.  Science  dergisinde yayımlanan çalışmada kaçış hızı'ndan daha yüksek bir hıza sahip olan cisimlerin kaçak olacağı ve bölgelerine bir daha geri dönemeyecekleri belirtildi. Kaçış hızı bir yıldız için saniyede 500 kilometre iken, bir galaksi için de çok daha fazladır. (yaklaşık 3000 kilometre / saniye)

Araştırma ekibi öncelikle kompakt eliptikler (eliptik bütünlük) olarak bilinen galaksi sınıfının yeni üyelerini tanımlamaya çalıştı. Bu küçük yıldız lekeleri, yıldız kümelerinden büyükler ancak tipik bir galaksiden de daha küçükler. Yalnızca birkaç yüz ışık yıllık bölgeyi işgal ediyorlar. Karşılaştıracak olursak Samanyolu galaksisi yaklaşık 100,000 ışık yılı genişliğe sahiptir yani bu kompakt eliptikler bizimki gibi bir galaksinin 1000de 1'i büyüklüğündedir.

Bu çalışmadan önce 30 adet kompakt eliptik galaksi biliniyordu. Galaksi kümelerinin aralarına gizlenmiş olan bu yapıları tespit etmek için araştırma ekibi GALEX uydusu ve Sloan Dijital Uzay Araştırması verilerini taradı.

Bu iz sürme sayesinde 200 tane bilinmeyen kompakt eliptik keşfedildi ki bunlardan 11 tanesi tamamen izole ve tüm büyük galaksi ve galaksi kümelerinden uzakta bulunuyor. Yani kaçak'lar...



İlk kompakt eliptikler kümeler halinde bulunuyordu, çünkü araştırmacılar onları kümeler halinde arıyordu. Beklenmeyen bulgular bu araştırma ile gerçekleşti. Eliptiklerin kaçak olma ihtimali, kaçış hızı'nı aşarak uzaklaşmış olma ihtimali de hesaba katıldığında , etkileşimde bulunma ihtimallerinin olduğu yakın büyük galaksilerle dahi etkileşime girmeden uzaklaştıkları ve yalnız başlarına bulundukları keşfedildi.

Yeni bulunan kompakt eliptikler sadece izole olmuş değil aynı zamanda kendi küme arkadaşlarından da daha hızlı hareket ediyorlardı.

Bu durum için bir açıklama bulunmaya çalışıldı ve cevap çok klasikti : " Üç-cisim etkisi veya etkileşimi". Buna göre galaksi merkezinde bulunan kara deliğe yakın bir şekilde gezinmekte olan yıldız çiftlerinden biri yutulurken diğeri ultra yüksek bir hızla ileri ve kara delikten uzağa doğru atılıyor.

Benzer şekilde kompakt eliptikler de yıldızlarına ayrılmış büyük galaksiler ile eşleşebilir. Olaya üçüncü bir galaksi karıştığında galaksi ile eşleşir ve kompakt eliptik yapıyı hızla uzaklaştırır.

Araştırma ve bulguları sanal gözlemin bilimsel başarısının bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Veri didikleme veya veri madenciliği olarak bilinen bilimciler arasında yaygın olarak kullanılan bu araştırma yöntemi, orijinal datanın içinde sakladığı diğer beklenmedik ve bilinmeyen sonuçların da keşfedilmesini sağlıyor.

 

---

Referans : Phys.org, Isolated compact elliptical galaxies: Stellar systems that ran away, Science 24 April 2015: Vol. 348 no. 6233 pp. 418-421. DOI: 10.1126/science.aaa3344

---