Bugüne dek 2000'e yakın ötegezegen (Güneş Sistemi'nin dışındaki başka sistemlerde bulunan gezegen, 'dış gezegen' diye söz edildiği de olur) keşfedildi. Bunların dışında binlercesi olduğuna da kuşku yok. Peki bu engin güneş sistemleri denizinde bizimki ne kadar özel? Yakın zamanda yapılan bir çalışma bu sorunun yanıtını arıyor.
Bizim güneş sistemimizin ötegezegen sistemleri arasında eşsiz olup olmadığını bilmek, ileride yapılacak ötegezegen gözlemlerinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olabilir. Dahası, eğer güneş sistemimiz tipik bir örnekse, evrenin başka yerlerinde yaşam olma olasılığı konusunda daha iyimser olabiliriz.

Nevada Üniversitesi Las Vegas Kampüsü'nden Rebecca Martin ve Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü'nden Mario Livio tarafından Astrophysical Journal dergisinde yayımlanan bir makalede, bilinen ötegezegenlerin özelliklerinden elde edilen ortalama değerler ile bizim gezegenimizin özellikleri karşılaştırılıyor. Ne durumdayız, gelin bir bakalım.

1. Gezegen Kütleleri ve Yoğunlukları

Güneş sistemimizdeki gaz devleri oldukça tipik. Topraksı gezegenler kütlenin küçük bir bölümünü oluşturuyor. Fakat bunun nedeni, düşük kütleli gezegenlerin saptanmasının zorluğu olabilir.

2. Güneş Sisteminin Yaşı

Gökada diskimizde bulunan yıldızların kabaca yarısı Güneş'ten daha genç, yarısı da daha yaşlı. Yani yaş bakımından kesinlikle özel bir yanımız yok.

3. Gezegenlerin Yörüngesel Konumları

Bu aslında biraz garip: Güneş sistemimizde öyle çok yakından dönen gezegen yok. Gezegenlerimizin hepsi, ötegezegen sistemlerinde gözlemlenen ortalama uzaklıktan daha büyük bir uzaklıkta yörünge tutturmuş. Ancak bu da saptama kolaylığı ile ilgili olabilir; çünkü yıldızlarına yakın dönen büyük gezegenlerin tespiti daha kolaydır.

4. Gezegen Yörüngelerinin Dışmerkezliliği

Gezegenlerimizin yörünge daireselliği yüksek. Bu aslında tipik ötegezegenlere göre bizi biraz özel kılıyor. Ama durumun muhtemel açıklaması, sistemdeki gezegen sayısı arttıkça gezegen dışmerkezliliğinin azalması olsa gerek. Bizde sekiz tane olduğundan, dışmerkezliliklerin böylesi düşük olması pek şaşırtıcı değil.

5. Süper-Dünyalar

Kütlesi Dünya'nınkinin 1 ila 10 katı arasında olan hiç gezegenimiz yok. Bu pek alışılmış bir şey değil; ötegezegenler arasında süper-dünyalara sık rastlanıyor.

Özetlersek, elde edilen bulgulara göre birçok yönden son derece tipik bir güneş sistemindeyiz. En sıra dışı özelliklerimiz hiç süper-dünyamızın olmaması, hiçbir gezegenimizin yıldıza yakın dönmemesi ve gezegenlerimizin dış-merkezliliklerinin düşüklüğü. Bizim ortalama bir yapıda olmamız demek, yaşanabilirlik açısından bakıldığında, gökadadaki küçük köşemizi özel kılan herhangi bir şey olmaması anlamına geliyor. Dolayısıyla başka yerlerde de yaşamın gelişmiş olma olasılığı yüksek.