Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör

Davranış bilimleri araştırmalarında yaygın bir biçimde gözlemlenen primatlardan biri de babunlardır. Genetik mirasımızın yüzde doksanından fazlasını paylaşmakta olduğumuz bu primat grubunun davranış biçimleri türümüz ile birçok noktada yakınlık göstermekte ve evrimsel olarak davranışların incelenmesinde de sıklıkla bu davranış şekillerine başvurulmaktadır.

Duke University araştırmacıları, erkek babunların kendi yavrularına babalık ettiklerinden emin olmak adına ve bir anlamda yalnızca kendi yavrularına babalık edebilmek için çok acımasız yollara başvurabiliyorlar. Araştırmanın sonuçları ve detaylarının açıklandığı makaleye göre, bu yöntemlerin içinde diğer erkek babunların yeni doğmuş yavrularını öldürme ve hamile dişilere saldırarak yavrularını düşürmelerine sebep olma davranışları da yer alıyor.

Evrimsel basamaklar düşünüldüğünde davranışlarımız içinden daha dost canlısı ve sıcak bir takım tutumlarımız noktasında ortaklaştığımızı düşündüğümüz babunlar söz konusu olduğunda, bahsi geçen davranış biçimlerinin şaşırtıcı geldiğini kabul edebiliriz. Ne var ki, bu davranışlar ile hamile ve/veya emziren dişiler ile üremek için beklemeleri gereken vaktin direkt olarak azalmasını sağlıyor. Öyle ki, bu dişilerin bir yıl kadar üremek için müsait olmayacakları düşünüldüğünde, kazanılan vaktin ortalama ömürleri 30 yıl kadar olan babunlar açısından ne kadar kıymetli olabileceği anlaşılıyor.

Bulgulara göre, daha önce başka babunları öldüren babunlar, özellikle birkaç doğurgan dişinin olduğu bir babun grubuna girdiklerinde grup içi şiddete de daha meyilli oluyor. Gruba dahil olduklarında göçmen erkek babunlar, kelimenin geniş anlamı itibari ile kendileri için aile özelliği taşıyan bu gruplarda, yeni doğan ölümlerinin yaklaşık yüzde ikisinden ve toplam düşük sayısının ise yüzde altısından sorumlular. Bu istatistikler, Kenya’nın güneyinde bulunan Amboseli Milli Parkı’ndaki babun popülasyonu üzerinde 1978 ile 2015 yılı arasında sürdürülmüş olan araştırmaların verilerine dayanıyor.

Çalışmanın bulgularından birisi de, doğurgan dişi sayısı azaldığında, göçmen erkek babunların sebep olduğu bebek ölümlerinin ve düşüklerinin sayısının neredeyse üçe katlandığına işaret ediyor.

Araştırmacılardan Matthew N. Zipple, erkeklerin fırsat buldukları zaman hayatta kalmak ve üreyebilmek için şiddete başvurmaktan ve şiddeti direkt kullanmaktan çekinmediklerini belirtiyor. Davranışsal bir kontrol noktası olarak yapılan analizlerde de, üreme fırsatlarının çok olması durumunda, şiddet temelli yöntemlerin veya şiddetin sıklığının azaldığı gözlemlendi.

1971 yılından beri neredeyse günlük bazda incelenmiş ve gözlemlenmiş olan Amboseli Milli Parkı’nın vahşi babunları arasında göçmen erkeklerin son derece yaygın ve kolay rastlanır bireyler olduğu tespit edildi. Ortalama bir babun grubunun içinde her zaman, içinde doğduğu grubu veya aileyi bırakıp yeni bir gruba katılmış bir ya da iki babunun bulunduğunu belirten araştırmacılar, bahsi geçen şiddet davranışlarını gözlemlemek için de hayli çok sayıda fırsat yakalamış görünüyor.

Özelliklere gen havuzunun büyümesi, tür içi çeşitliliğin artması ve genlerini başka gruplara dağıtma gibi kalıtımsal avantajlar sağlayan gruplar arası göç etme davranışının hemen akabindeki ilk iki haftada, araştırmacılar çok büyük bir tutarlılık ile düşük hamilelik ve yeni doğan ölümünde ani artışlar fark ettiler.

Düşük veya yeni yavrularını kaybetmenin hemen akabinde ortalama 41 gün sonra tekrar üreyebilecek duruma gelen dişiler, aksi takdirde ortalama bir yıl bekleyecek olan erkek göçmen babunların kendileri için yarattıkları evrimsel avantaj haline geliyor. Bir ve iki yaşındaki bebek babunların öldürülmedikleri de hesaba katıldığında erkek babunların rastgele bir öldürme rutinlerinin olmadığı anlaşılıyor.

Özellikle de öldürdükleri bebeklerin anneleri ve düşük yapmasına sebep oldukları dişiler ile üremeleri, erkek babunlar için üreyebilme zamanının önemini daha net gösteriyor diyebiliriz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir