Soyu tükenmiş, dev bir deniz canlısının yeni bulunan fosilleri, çevreye göre modifiye bacakları olduğunu, sırtında solungaçlar olduğunu ve beslenme için de bir filtre sistemi bulundurduğunu gösteriyor. Günümüz eklembacaklı sınıfının erken evrimi hakkında da bir çok fikir veriyor.

Bu yeni hayvan Aegirocassis benmoulae olarak kaşifinin adıyla , Mohamed Ben Moula, isimlendirildi. Canlı 2.1 metre boyunda ve kayıtlara yaşamış en büyük eklembacaklılardan biri olarak geçti. 480 milyon yıla yakın bir yaş tayini yapılan canlı güneydoğu Fas'ta bulundu.

"Aegirocassis son derece farklı bir görüntüye sahip. Yale'de paleoantropolog olarak görev yapan Derek Briggs daha önce keşfedilen Kambriyen döneme ait anomalokarididlerde görülmeyen özelliklere sahip olduğu için çok heyecanlı olduklarını belirtti. Çalışmanın tam metni bu hafta Nature'da yayımlandı.  Bir yerine 2 yüzgece sahip olmaları, evrimsel olarak iki dallı uzuva sahip olmalarından dolayı ciddi bir önem arz ediyor ve bugünkü eklembacaklıların karakteristiklerine benziyor.

Fosil kayıtlarında ilk kez ortaya çıkmaları 530 milyon yıl öncesine dayanıyor. Eklembacaklılar şu ana kadar bilinen en çok türe ve morfolojik çeşitliliğe bağlı canlı sınıfını oluşturuyor. Akrepler, yengeçler, örümcekler, kelebekler, karıncalar da bu sınıfa ait. Bu başarıları vücut yapılarına bağlı; büyüdükçe sertleşen dış iskeletleri , bir kaç segmentten oluşan vücut ve bacakları var. Her segment farklı amaçlar için modifiye edilebiliyor ve bu sayede eklembacaklılar değişen çevreye kolaylıkla uyum sağlayabiliyorlar.

Modern eklembacaklı bacağı iki dala ayrılıyor. Bunlardan her biri o bacağın işlemesi için değişen görevler alabiliyor; lokomosyon, çevreyi algılama, solunum ve kopülasyon gibi.. Kaybolurlarsa da ikisi birden işlevini yitiriyor. Bu duble-dallanmanın evrimi bilimciler için  en temel soru.

Uzun zaman önce soyu tükenmiş bir grup olan anomalokarididler bu sorunun cevabı olacak. Bu bilinen en genç tür 480 milyon yaşında ve biraz uzaylı gibi görülüyor. Başlarının alt kısmında iki grup kemik yapısı tutturulmuştur, diş tabakaları dairesel bir şekilde çenelerinin iç kısmına yayılmıştır. Vücutları boyunca uzanan yüzmek için kullandıkları segmente halde yüzgeçleri bulunuyor. Bugüne kadar anomalokarididlerin yürüme için gerekli bacaklarını tamamen kaybettiklerine ve sadece bir set yüzgece sahip oldukları düşünülüyordu.

Ancak Aegirocassis benmoulae keşfedilince hikaye değişti. Segment başına İki yüzgeç hikayesi gerçeklik kazandı. Üstte kalan yüzgeç kanadı modern eklembacaklıların üst uzuvlarına denk geliyor, altta kalan ise yürümeye yarayan alt uzva evrilmiş durumda. Dahası, detaylı bir fosil araştırmasıyla bu yüzgeç kanatlarının diğer canlılarda da var olduğu görüldü. Anomalokarididler bu iki uzvun bir araya gelmesinden önceki dönemi yansıtıyor.

Aegirocassis benmoulae ekolojik olarak da durduğu nokta ile son derece ezber bozucu bir nitelik taşıyor. Çoğu anomalokaridid aktif avcıyken ve dönebilen kafaları ile avlarını yakalıyorken, Fas'lı fosil filtre ederek beslenme özelliğine sahip. Yani plankton ve diğer küçük deniz canlıları ile besleniyordu.

---

Görsel  :  Canlının yeniden tasarımı Marianne Collins, ArtofFact / Video - Yale Peabody Museum of Natural History
Referans   :    http://www.sciencedaily.com/releases/2015/03/150312083651.htm . Peter Van Roy, Allison C. Daley, Derek E. G. Briggs. Anomalocaridid trunk limb homology revealed by a giant filter-feeder with paired flaps. Nature, 2015; DOI:10.1038/nature14256

---