Bu gece (Pazartesi sabahı) ilginç bir gökyüzü olayına tanık olacağız: Kanlı Tam Ay tutulması.
Daha öncesinde Mavi Ay diye tanımlanan durumu ve ana akım medyanın oluşturduğu yanlış algıdan kaynaklı Mavi Ay anında gökyüzüne bakan insanlarda oluşan hayal kırıklığını hatırlıyorsunuzdur. Ana akım medyanın bu çarpıtmalarına karşı söz konusu olayın bilimsel boyutuna değinmiş ve durumu özetleyen bir yazı yayınlamıştık. Bu tecrübelerden yola çıkarak, muhtemel bir yanlış algının daha yayılmasını engellemek için Kanlı Ay durumuna dair bilimsel temelli bir açıklama yazısı yazma sorumluluğunu üstleniyoruz. Çünkü bazı astroloji ve tinsel hurafelere göre felaket getirmesi beklenen bu gökyüzü olayının elbette ki bilimsel bir açıklaması var.

Bildiğiniz gibi Ay tutulması olayı; Dünya'nın gölgesinin Ay üzerine tamamen ya da kısmen düşmesi sonucu meydana gelen gökyüzü olayıdır. Eğer Dünya'nın gölgesi Ay'ı tamamen kapatıyorsa bu duruma; tam Ay tutulması, eğer Dünya gölgesi Ay'ı kısmen kapatıyorsa; bu duruma da kısmi Ay tutulması denir. Bilimin yeterince gelişmediği karanlık dönemler diye adlandırabileceğimiz çağlarda, böylesi tutulma anları birçok dini inanışta; bu gayet olağan ve fiziksel olaylar bir fırsata çevrilerek "kudretli bir yaratıcıya" bağlanmıştır. Bu durum birçok gökyüzü hadisesi için adeta bir klişe halini almıştır. Gelelim olayın gayet olağan ve bilimsel boyutuna.

Ay, Dünya etrafındaki turunu 29.5 günde tamamlar. Fakat Dünya'nın yörüngesinin eliptik şeklinden kaynaklı olarak her turda Ay tutulması meydana gelmez. Çünkü Dünya'nın yörünge düzlemi ile Ay'ın yörünge düzlemi birbiri ile örtüşük halde değildir, aralarında bir açı vardır. Öte yandan Dünya, Ay'dan yaklaşık 4 kat daha büyük olduğu için Ay tutulmaları Güneş tutulmalarına kıyasla daha uzun sürer.

Bu gece tanık olacağımız Ay tutulması olayında ise; Ay her zaman gördüğümüzden daha büyük görünecek ve biraz daha kızıl tonda olacak. En son 1982 yılında meydana gelen "Süper Kanlı Ay" olayının bir sonraki ise; 2033 yılında görünür olacak.

Ay Neden Kırmızı Görünecek?

İngilizce'de "Harvest Full Moon" olarak tanımlanan "Hasat Tam Ay'ı" sonbaharın başlangıcını temsil ettiğinden bu isimle anılır hale gelmiştir. Tam Ay tutulması olayına neyin sebep olduğunu yukarıda belirtmiştik, şimdi de Ay'ın neden kızıl tonda görüleceğine değinelim.

Ay'ın kızıl renkte görünecek olması; tamamen ışığın kırılması ve yansıması olayıdır. Aynı durum gün doğumu ve gün batımı anlarında gökyüzünün kırmızı tona bürünmesinde de görülür. Güneş ışınları atmosferden geçerken kısa dalga boylarındaki mavi ışık saçılım gösterirken, uzun dalga boylarındaki kırmızı ışık dağılmadan ilerler. Bu sebeple gün ortasında gökyüzü mavi renkte görünürken, gün doğarken ve batarken gökyüzü kızıl renge döner. Kanlı Ay tutulmasında da, Dünya atmosferinden geçen Güneş ışınlarındaki mavi ışık saçılırken, kırmızı ışık atmosferden geçerek Ay üzerine düşen Dünya gölgesinden kaynaklı kırmızı ışıkla aydınlanan Ay da kırmızı renkte görünür.

Öte yandan muhtemel bir "felaketten" bahsetmek gerekirse bu durumu tinsel ve astroloji saçmalarının dışında olarak şöyle ifade edebiliriz; Ay etrafındaki uzay araçları genellikle enerji kaynağı olarak Güneş'ten gelen ışınları kullanır. Tutulmalar, ani ısı değişimlerine sebep olur ve Güneş ışınlarının tam olarak geçişlerini engeller. Dolayısıyla tutulmalar neticesinde, bu uzay araçlarında bazı teknik sorunlar meydana gelebilir. Şuan için tanı koyabileceğimiz ve öngörüde bulunabileceğimiz tek "felaket" bu uzay araçlarının hasar alması olacak. Ancak, NASA; bu konuda bir problem yaşanmayacağı beklentisinde olduğunu söylüyor.

Türkiye'den İzlenebilecek Mi?

Eğer hava açık halde olursa, tutulma ülkemizden de izlenebilecek. 28 Eylül Pazartesi sabahı saat 03.00'da başlaması beklenen Kanlı Ay tutulması yaklaşık 1 saat 11 dakika boyunca izlenebilir olacak.