Her yeni yıla kendimize dair yeni kararlar alarak başlarız ve listenin başında da genellikle vücudumuzu şekle sokmak yer alır. Bunun için çeşitli egzersiz programlarına kayıt olabilir ve bu yönde bir eğitime başlayabilirisiniz. Peki ya beyin loblarınız için bir eğitim arıyorsanız?

Eğer sağ ya da sol beyninizin herhangi birini biraz olsun zayıf hissediyorsanız, beyninizin yalnızca bu lobunu eğitebilmenizi vaat eden neredeyse sayısız kitap, eğitim programları ve dahası bir Nintendo DS oyunu dahi bulabilirsiniz. Hatta doğrudan Google'da "sağ beyin eğitimi" diye aratırsanız neredeyse yarım saniye içerisinde 498 milyon sonuç bulunduğunu görebilirsiniz.

Son derece cezbedici gelen tüm bu ürünlerin temeli aslında beynimizin sağ ve sol lobunu iki ayrı kutup gibi ele alınmasına dayanır. Sol beyin, genellikle, rasyonel, mantıklı ve analitik olarak değerlendirilen zekâyla ilişkilendirilirken; sağ beyin ise daha çok sanatsal, yaratıcı ve duygularla ilişkilendirilen bir yarım küre şeklinde etiketlenir.

Bu tarz sağ ve sol beyin etiketlemeleri de bir takım "uzmanların", insanları onları beyin yarım kürelerine dayanarak sınıflandırabilmesinin önünü açar. Biraz resim kabiliyetiniz varsa; derhal "sağ beynini daha iyi kullanıyorsun" etiketini yemeniz; işlem yapabilme kapasiteniz göze çarpıyorsa, "sol beynini daha iyi kullanıyorsun." etiketi yemeniz neredeyse kaçınılmazdır. Bu yaklaşıma göre, sanatçılardan yazarlara kadar duyguların baskın olduğu herkes sağ beyinlidir.

Sol beyinlilik ya da sağ beyinlilik ifadeleri popüler kültürde oldukça yaygındır. İş dünyasında, "sol beyinliler", akılcı ve mantıklı çözümlerine yönelik iltifatlar alırken, benzer şekilde "sağ beyinlilik" yaratıcı ve duygusal olmayla eş anlamda kullanılır.

Fakat ne var ki; "yarım kürelilik" ifadesi popüler algı tarafından büyütülüp beslense de bilimsel anlamda ortaya konumş bir durum değildir. Nobel Fizik Ödülü'nün kazananlarından tutun da edebiyatta Pulitzer Ödülü alan yazarlara kadar, herkes herhangi bir görevi gerçekleştirirken beyninin her iki yarım küresini de birlikte kullanır. Hatta, insanların sağ ya da sol beyinli olarak ayrıştığı safsatası henüz 1980'lerde bilimsel literatür tarafından çürütülmüştür.

Bu gerçekliğe rağmen, sağ/sol beyin eğitimi programları halk arasında popülerlik kazanmaya devam ediyor. Bu durum şaşırtıcıdır, çünkü beyninizin yalnızca bir yarısını eğitebileceğinizi gösteren hiçbir bilimsel delil bulunmamaktadır. Böylesi bir girişim, birbirine son derece bağlı ve sürekli olarak da iletişim halinde olan iki beyin lobu için neredeyse imkânsızdır.

Normal ve sağlıklı bir insan beyninde, sağ ve sol yarım küreler, korpus kallosum (nasırlı cisim) denilen yaklaşık 250 milyon sinir lifi demeti ile birbirine bağlanmıştır ve korpus kallosumda bilgi aktarımı son derece yüksek verimlidir. Örneğin, bir resim yalnızca sağ beyninize gösterilirse (bilgisayar-temelli teknikler ile kolaylıkla yapılabiliyor), bu bilgi 20 milisaniyede (saniyenin 200'de biri bir zamanda) sol beyninize taşınıyor.

Nasırlı cisim, normal bir beynin iki yarısı arasında neredeyse anlık iletişimi mümkün kılar. Bu da şu anlama gelir; bir görev, ister analitik ister sanatsal olsun, işletilmesinde beynin tamamı rol alır.



Korpus kallosumu cerrahi olarak kesilmiş hastalar, bilgiyi sadece bir yarımkürede işleyebilirler. Bu nadir operasyon, ilaçlara yanıt vermeyen kişilerde ciddi epilepsiyi hafifletmek için kullanılır. Fakat ne yaparsanız yapın, sağlıklı bir beyinde, bilginin bir yarım küreden diğerine transferini engelleyemezsiniz.

Beynin farklı bölgeleri arasındaki bağlantıları göstermek için özel olarak tasarlanmış Difüzyon Tensör Görüntüleme (DTI) gibi yeni nörobilim teknikleri kullanılmaktadır. Yapılan araştırmalar, bu teknikleri kullanarak yaptığımız her şeyde beynimizin iki yarım küresini de birlikte kullandığımızı gösteriyor.

İster trigonometri çalışıyor olun, ister ukulele çalıyor olun, hatta isterseniz "sağ-beyin eğitimi" iddiasında bulunan bir eğitime katılmış olun, hepsinde de bilgiyi işlemek ve birleştirmek için beyninizin hem sağ hem de sol yarım küresini aynı anda kullanırsınız.

İstediğiniz eğitime katılmakta ve istediğinizi denemekte elbette ki özgürsünüz, ancak sağlıklı bir beyne sahip bir insanın, beyninin yalnızca bir yarım küresini eğitmesi mümkün değildir. Yani sağ veya sol, beynin herhangi bir yarım küresini seçici olarak harekete geçirdiğini iddia eden kitapların, programların ve "eğitimlerin" iddialarını doğrulayan tek bir bilimsel delil dahi yoktur. Bu tür deliller mevcut olana dek, beyninizin sadece bir tarafını eğitmeye çalışmanın imkânsız olduğunu söyleyebiliriz.