Post Author Avatar
Sevkan Uzel
Yıldız Teknik Üniversitesi - Çevirmen/Editör
Kırk yıl önce, Voyager-2 (Seyyah-2) uzay aracı Jüpiter'e en yakın konuma gelmişti. Kaliforniya'daki Pasadena'da bulunan Jet Fırlatma Laboratuvarı tarafından yönetilen Seyyahlar, dış gezegenleri (güneş sistemimizdeki konumları göktaşı kuşağının dışında yer alan gezegenler: Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün) araştırmak için 1977'de fırlatılan iki uzay aracıydı. Başlangıçta sadece Jüpiter ve Satürn'ü ziyaret etmesi hedeflenen Seyyah-2, kendisini bir gezegene yeni baştan yönlendirmesi amacıyla başka bir gezegenin kütleçekimini kullanmak için 175 yılda bir gerçekleşen ender bir gezegensel hizalanmadan yararlanarak, Uranüs ve Neptün'ü de araştırmak üzere yoluna devam etti. Daha önce 1973 ve 1974'de sırayla Pioneer-10 ve 11 (Öncü-10 ve 11) oraya uçuşlar yaptığından dev gezegeni ilk araştıranlar olmasalar da, Seyyahlar daha derinlemesine incelemeler için daha gelişmiş aletler taşıyordu. Seyyah-2'nin ikizi olan Seyyah-1, Jüpiter'e en yakın geçişini Mart 1979'da gerçekleştirmişti.

Solda: Seyyah-2'nin fırlatılışı; sağda: Seyyah uzay aracının modeli.


Seyyahların her biri şunlardan oluşan 11 aletlik bir takım taşıyordu:

Seyyah uzay aracının şemasında, bilimsel deney teçhizatı görülüyor.


1. Gezegenleri ve uydularını fotoğraflamak için dar açılı ve geniş açılı kameralardan oluşan görüntüleyici bir bilim sistemi;
2. Gezegenin fiziksel özelliklerini belirlemek için bir radyo bilim sistemi;
3. Yerel ve küresel enerji dengesini ve atmosferik (havaküresel) bileşimi araştırmak için kızılötesi bir girişimölçer izgeölçeri;
4. Havaküre özelliklerini ölçmek için morötesi bir izgeölçer;
5. Gezegenin manyetik alanını ve güneş rüzgarıyla etkileşimini çözümlemek için bir manyetölçer;
6. Plazma iyonlarının mikroskopik özelliklerini araştırmak için bir plazma izgeölçeri;
7. İyonların dağılımlarını ve akıları ölçmek için bir düşük enerjili yüklü parçacık cihazı;
8. Kozmik ışınımın kökenini ve davranışını belirlemek için bir kozmik ışın algılama sistemi;
9. Jüpiter'den gelen radyo salınımları incelemek için bir gezegensel radyo gökbilim araştırıcısı;
10. Gezegenin yüzey bileşimini ölçmek için bir ışıkkutbuölçer;
11. Gezegenin manyetoküresini incelemek için bir plazma dalga sistemi.

Seyyah-2'nin Jüpiter sistemindeki güzergâhı.


Seyyah-2, 20 Ağustos 1977 tarihinde ikizlerden ilk fırlatılan oldu. İkizi iki hafta sonra fırlatılmasına rağmen, daha hızlı bir güzegâhtaydı ver Jüpiter'e dört ay daha erken ulaştı. Seyyah-2, göktaşı kuşağından 10 Aralık 1977- 21 Ekim 1978 tarihleri arasında sağ-salim geçti. Nisan 1978'de, birincil radyo alıcısı arıza yapmıştı ve o zamandan beri yedek alıcısıyla işledi. Araç, Jüpiter sistemi ile yakınlaşma evresine 24 Nisan 1979'da girerek, aldığı ilk görüntüleri yollamaya ve ilk bilimsel ölçümleri toplamaya başladı.

Solda: Jüpiter ve onun Büyük Kırmızı Leke'sinin Seyyah-2 tarafından çekilen görüntüsü; sağda: Jüpiter'in ince halka sisteminin Seyyah-2 tarafından çekilen görüntüsü.


Gezegene doğru yaklaşırken, Seyyah-2 Jüpiter'in uydularından birkaçına da yaklaştı: Callisto'ya 133,600 mil, Ganymede'ye 38,600 mil, Europa'ya 127,900 mil ve Amalthea'ya 347,000 mil. 9 Temmuz 1979'da ise Seyyah-2 Jüpiter'e en yakın geçişini gerçekleştirdi: Gezegenin bulutlarından 350.000 mil yukarıda uçtu. Gezegenden uzaklaşırken, Io uydusunu görüntüledi (en yakın mesafe 702,200 mil) ve uydunun 10 saatlik bir yanardağ seyrini gerçekleştirerek, Seyyah-1'in Io'da aktif volkanlar olduğuna ilişkin bulgusunu doğruladı.

Seyyah-2, Büyük Kırmızı Leke'nin karmaşık bir fırtına sistemi olduğunu açığa çıkardı ve ayrıca gezegenin havaküresindeki (atmosferindeki) daha ufak birkaç fırtınayı görüntüledi. Europa'nın yüksek çözünürlüklü fotoğrafları, yüzeyi üzerindeki aşırı düzensiz izleri açığa çıkardı; bunlar muhtemelen derin bir okyanusun üzerinde süzülen donmuş bir kabuğa işaret ediyordu. Güneş'in arkadan aydınlattığı Jüpiter'e dönüp bakan Seyyah-2, gezegeni çevreleyen ince bir halkanın varlığını doğruladı. Seyyah-2 ayrıca o zamana dek bilinmeyen bir uydu keşfetti; halkaların hemen dışında dolanan o uyduya Adrastea adı verildi. Jüpiter gözlemleri 5 Ağustos'ta sona ererken, uzay aracı gezegen ile uydularına ait 17.000 görüntü almıştı.

Jüpiter'in en büyük dört uydusunun Seyyah-2 görüntüleri (soldan sağa): Callisto, Ganymede, Europa ve Io (ölçeksiz). Io üzerinde aktif bir yanardağ görülüyor.


Jüpiter sistemini başarıyla inceledikten sonra, Seyyah-2 Satürn'e doğru yelken açtı. Ağustos 1981'deki yakınlaşması sırasında, gezegen ile görkemli halkaları ve uyduları hakkında bolca bilgi gönderdi. Satürn'ün kütleçekimi Seyyah-2'in güzergâhını değiştirerek, onu Uranüs'e Ocak 1986'da yakınlaşabileceği bir yola soktu; bu da o gezegenin, uydularıın ve halkalarının ilk incelemesi olacaktı. Sonrasında Seyyah-2 Uranüs'ten de kütleçekim yardımı alarak, onu Neptün'e Ağustos 1989'da yaklaştırabilecek bir güzergâh yakaladı. Neptün'ü inceledikten sonra, Seyyah-2 hâlâ süren Yıldızlararası Uçuş uzatmasına başladı.

Seyyahların taşıdığı altın plak


1998'de görüntüleme sisteminden başlayarak, uzay aracının aletlerinden bazıları güç koruma amacıyla yıllar içinde kapatıldı ama kozmik ışınlar ve güneş rüzgarı hakkında veri göndermeyi sürdürüyor. 5 Kasım 2018'de, ikizinden altı yıl sonra Seyyah-2 heliopozu (güneşküre yani heliosfer ile yıldızlararası ortam arasındaki sınır) geçti. Seyyah-2'nin 2025 yılına kadar yıldızlararası ortamdan veri göndermye devam etmesi bekleniyor. Ayrıca, günün birinde yabancı bir zekâ tarafından bulunma olasılığından ötürü, Seyyah ikizleri birer tane altından yapılma plak taşıyor. Bu plakta, yuvaları olan gezegen hakkında bilgiler var; dünyaya ait fotoğraflar, sesler, müzik ve 55 ayrı dilde selamlama sözlerinin kayıtları gibi. Plağın nasıl çalınacağını anlatan bir yönerge de üzerinde mevcut.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir