The Royal Swedish Academy of Sciences, 2019 Nobel Fizik Ödülü kazananlarını belirledi: Ödül, yarısı Princeton University'den James Peebles'a "evrenin evrimi ve Dünya'nın evren içinde konumlanması konularına yaptığı katkılar dolayısıyla", yarısı da University of Geneva'dan Michel Mayor ile aynı üniversite ve University of Cambridge'ten Didier Queloz'a "Güneş benzeri bir yıldızın yörüngesinde bulunan bir ötegezegen keşfetmeleri dolayısıyla" paylaştırılmak sureti ile verilecek.

Evrendeki Yerimiz Hakkında Yeni Bakış Açıları

Yani bu yılın Nobel Fizik ödülleri, evrenin tarihi ve yapısına ek olarak Güneş Sistemi'miz dışında aynı tipte bir yıldızın etrafında tur atmakta olan bir ötegezegenin keşfine verildi.

James Peebles'ın evrenbilim görüşleri ve kazandırdığı bakış açıları son 50 yılda spekülasyondan (tahminden) yavaş yavaş bilimin araştırma konusu olan soru ve önermelerin kaynağı olagelmişti. Kuramsal çalışma çerçevesi 1960'ların ortasında oluştu ve kendi içinde evrilerek evren hakkındaki çağdaş bilgi ve fikirlerimizin temelini oluşturdu diyebiliriz.

Büyük Patlama modeli, evrenin 14 milyar yıl önceki  ilk halinden başlayarak genişlemesini, o çok yoğun halinden itibaren madde yoğunluğunun azalmasını ve soğumasını tanımlamaktadır. Büyük Patlama'dan hemen sonraki yaklaşık 400.000 yıl içinde evren saydam oldu ve bugün bile devam eden biçimde radyasyon ve ışımaların evrende dolaşmaya başlaması mümkün hale geldi. Bu antik radyasyonun içinde de bizim teori ve hesaplamalarımız ile gün yüzüne çıkmayı bekleyen sınırsız bir bilgi ve veri yattığını biliyoruz. İşte James Peebles, bu teori ve hesapları ile evrenin geçmişine dair iz süren ve 50 yılı aşkın zamandır bu alandaki bilgilerimizi geliştirecek olan yeni fiziksel süreçleri keşfeden bir bilimcidir.



Sonuçlar bize yalnızca içeriğinin yüzde beşini bildiğimiz bir evrenin içinde bulunduğumuzu gösterdi. Bildiğimiz maddesel kısıma ise yıldızlar, gezegenler, bizi de içeren hayvanlar ve çevremizde gördüğümüz her şey dahil. Kalan yüzde 95'lik kısım ise bilinmeyen karanlık madde ve karanlık enerjiden oluşuyor.

Ekim 1995'te Michel Mayor ve Didier Queloz, ilk kez Güneş Sistemi dışında bulunan bir gezegen keşfettiklerini duyurdu. Bir ötegezegen olup olmadığını anlamak için çok fazla verimiz bulunmasa da içinde bulunduğu sistemde Güneş benzeri bir yıldızın etrafında tur atmakta olduğunu ve bunun bizim gökadamız içinde olduğunu gösterdiler. Güney Fransa'da Haute-Provence Observatory'de  el yapımı cihazlar ile yapılan gözlemlerde gözlenen 51 Pegasi b gezegeni bir gaz topu olarak bizim Jüpiter'imize benziyordu.

Bu keşif, kelimenin bir anlamı ile gökbilimde devrim yarattı ve o günden bugüne kadar Samanyolu içerisinde 4.000'in üzerinde ötegezegen keşfedildi. Çok farklı boyutlar, formlar ve yörüngelere sahip olan bu gezegenler, gezegenlerin oluşma şekli, evrimi ve kökeni hakkındaki fikirleri sayısız defa değiştirdi ve halen değiştirmeye devam ediyor. Bu çalışmalar hala sürerken, çok büyük oranda astrobiyolojiye yani dünya dışı yaşama ve bu yaşamın arayışına dair fikir ve umutlarımız da değişmeye devam ediyor.



Bu yılın Nobel Ödülü Kazananları, evren ile ilgili şu ana kadarki algılarımızı değiştirerek ödülü almaya hak kazandılar. James Peebles'ın kuramsal keşifleri sayesinde Büyük Patlama sonrasında evrenimizin nasıl evrildiğini öğrendik. Michel Mayor ve Didier Queloz ile de kozmik mahallemizi araştırarak bilinmeyen gezegenleri keşfettik.

James Peebles: 1935'te Kanada Winnipeg'de doğdu. 1962'de Princeton'dan doktorasını alan araştırıcı aynı üniversitede Albert Einstein Professor of Science unvanına sahip.

Michel Mayor: 1942'de İsviçre Lozan'da doğdu. 1971 yılında University of Geneva'dan doktora aldı. Aynı üniversitede Profesör olarak görevine devam ediyor.

Didier Queloz: 1966'da doğan bilimci 1995 yılında University of Geneva'dan doktora aldı. Aynı üniversitede ve İngiltere'de University of Cambridge bünyesinde çalışmalarına devam ediyor.