Post Author Avatar
Yusuf Cem Durakcan
Boğaziçi Üniversitesi - Çevirmen/Yazar
Adını yeraltının mitolojik tanrısı Hades'den alan Geophilus hadesi, Hırvatistan'da yer alan Velebit Dağlarının yaraltı mağaralarında yaşayan, yeni keşfedilmiş bir kırkayak türü. Geophilomorpha takımına özgü, sadece barınma ihtiyacını karşılamak için yeraltına sığınan diğer kırkayaklardan farklı olarak, G. hadesi tüm yaşamını yeraltındaki karanlık yuvasında geçiriyor. Bu önemli keşfi yapan araştırmacılar, çalışmalarını 30 Haziranda ZooKeys dergisinde yayımladılar.

G. hadesi, doğduğu yeraltı evini asla terk etmeyen iki kırkayak türünden birisi. Diğeri ise, adını ünlü yeraltı kraliçesinden alan Geophilus persephones. G. persephones, ilk defa 1990lı yıllarda Fransa'da bir mağarada keşfedilmişti. Bulgaristan'ın başkenti Sofia'da bulunan Ulusal Doğal Tarih Müzesi'nde doçent doktor ve araştırmanın başyazarı Pavel Stoev bu iki yeni kırkayak ile ilgili detayları paylaştı.

Yeryüzünden yaklaşık bir kilometre derinlikte, karanlık ve rutubetli koşullardaki yaşam alanına rağmen, G. hadesi hayatını oldukça iyi sürdürmekte. Uzayabilen antenleri ve apendikslerini kaplayan yoğun tüylü doku sayesinde, tamamen karanlık bir ortamda bile avını yakalayabilme kabiliyetine sahip.

Diğer bir çok kırkayak gibi, G. hadesi de, larvalar, solucanlar, örümcekler gibi küçük canlı hayvanlarla beslenir. Stoev'e göre, kırkayak ısırığı zehirli olmasına rağmen bu yaratığın insanlara herhangi bir zararı bulunmuyor. Hades kırkayağının yaşadığı Velebit Dağlarında araştırma yapan, Croatian Biospeleogical Society'den bilim insanları araştırmalarını hala sürdürmekteler, Araştırmacılar, 1.100 metre derine ilerleyip, oradaki kırkayak habitatından yalnızca bir adet numune alabildiler.

G. hadesi, kayalık yüzeylerde ilerlemesini kolaylaştıran uzun ve düz bir gövdeye sahip ve alışılmadık şekilde uzun 33 adet bacağı bulunmakta. Antartika'nın kurak bölgelerinde yaşayan Yeti Yengeci gibi, Hades'in de kayalara daha iyi tutunabilmek için bu şekilde evrimleştiği düşünülmekte.

Stoev'e göre "Türlerin görünüşündeki değişim milyonlarca yıl devam edecek uzun bir evrim sürecini gerektirir. 3 santigrat derecede yaşayan Hades kırkayağının da zamanla değişime uğramış olması olasıdır."

Bilim insanları, Hades kırkayağının yeraltında yaşamaya devam etmesinin nedenini henüz tam olarak bilmiyorlar. Stoev'e göre: "Yeryüzünde büyük çaplı bir iklim değişikliği olmuş ve bu şartlara adapte olmakta zorlanan organizmalar barınmak amacıyla, yaşam şartlarının yeryüzündeki değişimlerden pek de etkilenmediği, yeraltına doğru göç etmiş olabilirler."

 

 

Kaynak:

Elizabeth Palermo( June 30,2015), Meet Hades, the Centipede from Hell, LiveScience Retrieved 1 July 2015 from http://www.livescience.com/51391-hades-centipede-discovered.html

 

 
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir