Avustralya'nın New South Wales Üniversitesi ve Monash Üniversitesi araştırmacılarından oluşan bir ekip, tüberkülozun bir hastalığa dönüşme nedeninin, ilkel insanlar tarafından ateşin kontrol altına alınması olabileceğine ilişkin bir kuram ortaya attı. Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımladıkları makalede kuramı nasıl geliştirdiklerini anlatan araştırmacılar, matematiksel bir modelle bunu sınadıklarını belirtiyor.

Tüberküloz, ne yazık ki binlerce yıldır insan ölümlerine yol açan bir hastalık. Bakteriyel enfeksiyonların en ölümcülü olan tüberkülozun ilginç bir özelliği de, hastalığın görüldüğü ilk canlının insan olması. Bu durumun nedeninin ne olabileceği uzun süredir gizemini koruyordu. Avustralya ekibi, yaptıkları son çalışmada bu konuya odaklandı. Tüberkülozun, toprakta yaşayan basit bir mikroptan insanları öldürebilecek bir varlığa dönüşmüş olabileceğini, bunun sebebinin de insanların ateşi kontrol etmeyi öğrenmesinden kaynaklanabileceğini gördüler.

Simülasyonlar Varsayımı Destekliyor

Ateşin başında oturan insanlar bolca duman solur. Bu da akciğerlerdeki patojenlere karşı bağışıklık sistemini zayıflatır. Uçuşan tozlarla ya da herhangi başka bir şekilde ciğerlere giden mikroplar, kendilerine nispeten korunaklı bir yer bulmuş olur. Ateşin kontrolü ayrıca ilkel insanlara sosyalleşmek için de daha fazla zaman kazandırır. Dolayısıyla fiziksel temas olasılığı artar. Bu da bakterilerin yayılmasını kolaylaştırır. Bu iki etken bir arada düşünüldüğünde, toprakta yaşayan zararsız bir mikrobun Mycobacterium tuberculosis'e dönüşmesi için makul bir açıklama elde edilebilir.

Ekip bu kuramı sınamak için simülasyon programı kullandı. Toprak bakterilerinin evriminin simüle edildiği programda, normal koşullar altında bulaşıcı bir hastalığın ortaya çıkma olasılığının çok düşük olduğu görüldü. Fakat modele ateşi kontrol edebilen insan faktörü eklendiğinde, olasılık dramatik bir artış gösteriyordu. Ayrıca ateşin yanında düzenli olarak oturmanın, öksürmeyi ve dolayısıyla hastalık bulaşmasını da sıklaştırdığı anlaşıldı.

 

---

Kaynak: Phys.org, "Early controlled use of fire may have led to emergence of tuberculosis"
< http://phys.org/news/2016-07-early-emergence-tuberculosis.html >

İlgili Makale: Rebecca H. Chisholm et al. Controlled fire use in early humans might have triggered the evolutionary emergence of tuberculosis, Proceedings of the National Academy of Sciences (2016). DOI: 10.1073/pnas.1603224113

---