Georgia State University, The University of Texas MD Anderson Cancer Center ve University of Copenhagen’den araştırmacıların ortaklaşa yürüttüğü çalışmaya göre, şempanzelerin kişilik özellikleri, belirli beyin yapılarının anatomisi ile bağlantılı.

NeuroImage dergisinde online olarak yayımlanan araştırmanın bulgularına göre; çeşitli frontal korteks bölgelerindeki gri-madde hacimleri ve giri madde hacmi asimetrileriyle ( beynin sol bölgesinde veya sağ bölgesinde daha fazla olma durumu) çeşitli kişilik davranışları bağlantılı. Sonuçların önermesine göre; frontal korteks ve beynin bu bölgedesindeki asimetriler, geniş bir yelpazedeki kişilik davranışlarının nörobiyolojik altyapısında önemli bir role sahip.

Georgia State psikoloji departmanında yardımcı doçent Robert Latzman’a göre; araştırmanın sonuçları belli başlı kişiliklerin çalışılmasına sinirbilimsel yaklaşımların önemini doğruluyor. Ayrıca araştırmanın sonuçları, insanlarla kıyaslandığında bütün bu ilişkilerin şempanzeler içerisinde mukayese edilebileceği önermesinde bulunuyor.

Yapılan araştırmada bilim insanları, 107 şempanzenin beynini manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanarak çalıştılar ve ayrıca şempanzelerin davranış özelliklerini değerlendirdiler. Yürütülen araştırmanın bulgularına göre,    açıklık ve dışadönüklük davranışları yüksek olarak değerlendirilmiş şempanzelerin beyinlerinin her iki yarısındaki anterior singulat korteksinde daha büyük hacimde gri madde bulunuyor. Baskınlık davranışını yüksek olarak değerlendirilmiş şempanzelerin ise sol anterior singulat korteksinde ve sağ prefrontal korteksinde daha yüksek hacimde gri madde bulunuyor. Daha yüksek oranda öngörülemezlik/tepkisellik davranışı gösteren şempanzlerin de sağ mesiyal prefrontal korteksinde daha yüksek hacimde gri madde bulunuyor.

Yıllık sağlık muayenelerinde yapılan MRI görüntülemeleri, bütün şempanzeler kabul ettiler. Şempanzelerin kişilik değerlendirmeleri de uzun bir süre boyunca hayvanlar ile birlikte çalışmış ve bu konudaki değerlendirmelerine güvenilebilecek personeller gerçekleştirdi. Değerlendirilen davranışlar içerisinde dışadönüklük, açıklık(gizlilikten kaçınma), sıcakkanlılık, baskınlık( insanlardaki nevrotikliğin tam tersi), öngörülemezlik/tepkisellik ( insaflılık, arkadaş canlısı olma ve dışadönüklük gibi insan davranışlarının tersi) olmak üzere 5 kriter yer alıyor.

Aynı araştırma grubu tarafından yapılmış daha önceki araştırmalarda, insanlar ve şempanzelerin oldukça geniş bir yelpazede benzer kişilik özellikleri gösterdiği öne sürülüyordu. Fakat bu çalışmaya kadar araştırmacılar insan olmayan primatlarda bu davranışların nöroanatomik temelini keşfedememişlerdi.

Gözlemlerim, insan davranışlarını evrimci bir bakış açısıyla görmeme yardım etti. Bundan sadece, sıkça kulaklarımıza çalınan Darvinci bakış açısını kastetmiyorum, birisi karşı çıktığında maymun gibi kafamızı kaşımamızı ya da bir arkadaşımız başkasına aşırı ilgi gösterdiğinde küskün bir hal almamızı kastediyorum.

Aynı zamanda bana hayvanlar hakkında öğretilenleri de sorgulamaya başladım: Sadece içgüdülerine göre hareket ederler; gelecek konusunda hiçbir fikirleri yoktur; yaptıkları her şey bencilcedir. Bunları gördüklerimle bağdaştıramıyordum.

Nasıl kimse "insan" diye bir şeyden bahsetmiyorsa, ben de "şempanze" hakkında genelleme yapma becerimi kaybetmiştim. Seyrettikçe yargılarım, başka insanlar hakkında verdiğimiz hükümlere benzemeye başladı; falanca nazik ve dost canlısıdır, filanca benmerkezcidir gibi. Bir diğerinin aynısı tek bir şempanze bile yoktur .

- Frans de Waal (İçimizdeki Maymun)

---

İlgili Makale:  Robert D. Latzman, Lisa K. Hecht, Hani D. Freeman, Steven J. Schapiro, William D. Hopkins. Neuroanatomical correlates of personality in chimpanzees (Pan troglodytes): Associations between personality and frontal cortex. NeuroImage, 2015; 123: 63 DOI: 10.1016/j.neuroimage.2015.08.041

---