Bilim insanları yıllardır; uyku sırasındaki hızlı göz hareketlerinin (ing. rapid eye movements (REMs) rüya gördüğümüzün işareti olduğunu biliyorlardı. Fakat bu tekil göz hareketleri tam olarak ne anlama geliyor? Uzun zamandan beri, gözün her hareketinin rüyamızda yeni bir görsel bilginin yansıması olduğu tahmin ediliyordu. Ve araştırmacılar ilk kez durumun tahmin edildiği gibi olduğunu koydular.

İsrail'deki Tel Aviv University'den araştırmacıların yaptığı yeni bir çalışmaya göre; REM uykusu sırasında meydana gelen her ani göz hareketi rüyamızda yeni bir görüntüye geçiş yaptığımıza karşılık geliyor. Bu hareket, esasında rüyaların anlık görüntüleri arasında bir "reset" fonksiyonu gibi çalışıyor.
Nature Communications 'da yayımlanan çalışma; REM uykusu, rüya görüntüleri ve hızlanan beyin aktivitesi arasındaki bağa dair ilk nöral delili sağlıyor.

Beyin aktivitelerini görüntülemek için hastaların beyinlerinin derinliklerine elektrotlar yerleştiren araştırmacılar, 10 günü aşkın bir periyot boyunca veri topladılar. Normalde bilim insanları bu tür bir beyni işgal eden gözleme kolay kolay girişmezler, fakat bu durumda prosedür kaçınılmazdı; çünkü 19 katılımcının hepsi de beyinlerinin nöbetlere sebep olan kısımlarının alınacağı cerrahi bir müdahaleye hazırlanan epilepsi hastalarıydı.

Çalışmada; görsel tanıma ve anılar arasında bir köprü işlevi gören bir dizi beyin bölgeleri olan medial temporal lobdaki nöronların tekil düzeydeki elektriksel aktivitelerine odaklanıldı. Daha önce yapılan araştırmalar; bu bölgelerdeki nöronların; ünlü insanların ya da yerlerin (Örneğin; Michael Jackson ya da Eiffel Kulesi gibi) fotoğraflarına baktıktan ve hatta gözlerimizi kapatıp bu yer ya da kişilerin görüntülerini hayal etmemizden kısa bir süre sonra aktif hale geldiklerini ortaya koymuştu.

Araştırmacılar, uyku anında hastaların göz hareketlerini de görüntülediler ve REM aktivite ile nöral aktiviteyi senkronize ederek beynin; yeni görüntüleri nasıl gördüğümüzden (gerçekten ya da hayali olarak) bağımsız olarak aynı şekilde davrandığı bulgusuna ulaştılar.

Uykudaki hızlı göz hareketleri sırasında beynin elektriksel aktivitesi, insanlara yeni görüntüler gösterildiğinde olduğu gibi oldukça artıyor. Hipokampusteki nöronlar da dahil olmak üzere, birçok nöron; uykudaki göz hareketlerinden kısa bir süre sonra ani bir "parlama" aktivitesi gösteriyor --aynı durum; bu nöronların yeni görüntüleri işlemekle "meşgul" oldukları anda da gözlemleniyor--.

Araştırma bulguları; hızlı göz hareketlerinin, beynin rüyada yeni bir görüntü ile karşılaştığı anı yansıttığını ortaya koyuyor. Bu durumdaki beyin aktivitesi ise; uyanık bir kimsenin yeni bir görüntü ile karşılaştığındaki beyin aktivitesiyle aynı şekilde.

---

Araştırma Referansı: Thomas Andrillon, Yuval Nir, Chiara Cirelli, Giulio Tononi, Itzhak Fried.Single-neuron activity and eye movements during human REM sleep and awake vision. Nature Communications, 2015; 6: 7884 DOI:10.1038/ncomms8884

---