Birleşik Krallık Durham University'den Adriano Lameira önderliğinde gerçekleştirilen bir araştırmada, Rocky ismi verilen ergenlik çağındaki bir orangutan üzerinde incelemelerini gerçekleştiren araştırmacılar, orangutanların seslerini kontrol edebilme yeteneğine sahip olduklarını keşfettiler.

Rocky'nin bu anlamda, insanlarda konuşma yeteneğinin, büyük insansı maymunlardan bu yana nasıl evrimleşmiş olabileceği sorununa ışık tutabileceği düşünülüyor.

'Yaptığımı yap' benzeri bir taklit oyununda, o zaman 8 yaşında olan -bugün 11 yaşındaki- Rocky; araştırmacıların sesli harfleri kullanarak çıkardıkları çağrı seslerini ses tonu (notal olarak) ve perde (tizlik-peslik) bakımından kopya edebiliyordu.

Araştırmanın aynı zamanda, bugün konuşulan dillerin veya hece kökenlerinin erken dönem insan atalarından köklenip köklenmediğinin anlaşılmasını da sağlayacağı öne sürülüyor.

Daha önceleri, büyük insansı maymunların -yani insanların en yakın akrabalarının- yeni sesler çıkarmayı öğrenemeyeceği, bu sesleri üretemeyeceği, konuşmanın öğrenilmiş bir davranış olduğu için bu canlılardan gelemeyeceği düşünülüyordu.

Geçtiğimiz hafta içinde Scientific Reports'da yayımlanan çalışma bunun böyle olmayabileceğini güzel bir örnek ile gösteriyor. Üzerinde çalışmanın yürütüldüğü dönemde Amerika, Indiana'da bulunan Indianapolis Hayvanat Bahçesi'nde kalmakta olan Rocky'nin yaşadığı fizik çevrede bir değişiklik yapılmadı ve günlük rutinine de müdahale edilmeden yaşamasına izin verildi.



Çalışma sırasında, araştırmacılardan biri Rocky'nin kendisinden sonra taklidini yapacak olduğu her seferinde tonu ve perdesi değişen rastgele sesler çıkarıyordu. Araştırmacılar daha sonra bugüne kadar 12.000 saatten daha uzun süren gözlemlerde 120'den fazla orangutandan toplanmış farklı orangutan sesleri veritabanı ile karşılaştırıldı.

Bu karşılaştırmaların sonucunda, Rocky'nin taklit etmeyi başardığı seslerin veritabanında olan seslerden farklı olduğu görüldü. Buna dayanarak Rocky'nin ve muhtemelen diğer orangutanların da yeni sesler öğrenebileceği ve sesleri üzerinde kontrol yeteneğine sahip olduğu sonucuna varıldı.

Ses taklit yeteneklerine bakılarak, insan konuşmasının da büyük insansı maymunlardan kaynaklandığı söylenebilir görünse de iletişim sistemlerinden, konuşulan dillerin nasıl geliştiği konusu henüz açık ve net bir şekilde bilinmiyor.

Önceden büyük insansı maymunların çıkardığı seslerin yeni sesler öğrenmek yerine kontrollerinde olmayan uyarılma tarafından tetiklendiği farz edilmekteydi, ancak mevcut çalışma orangutanların kendi seslerinin hareketlerini kontrol etme kapasitesine sahip olduklarını kanıtlıyor.

Bu da insanlardaki ses kontrolünün, yine benzer ses kontrolü kapasitesine sahip olan orangutanlar gibi diğer büyük insansı maymunlarla ortak atalarından geliyor olduğuna işaret ediyor.

---

Makale Referans : Adriano R. Lameira, Madeleine E. Hardus, Alexander Mielke, Serge A. Wich, Robert W. Shumaker. Vocal fold control beyond the species-specific repertoire in an orang-utan. Scientific Reports, 2016; 6: 30315 DOI: 10.1038/srep30315

---